|
|
|
Boza |
 |
gül
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 08.08.2007
Mesajlar: 10638
Şehir: izmit |
Kısa URL: https://ml.md/lc176120
Gönderme Tarihi: 24.Oca.2024
181 defa indirildi / yazdırıldı
|
https://www.sabah.com.tr
Kış aylarının en meşhur içeceklerinden birisi bozadır. Hem soğuk kış aylarında içinizi ısıtır, hem de tam anlamıyla vitamin deposudur. Ülkemizde de bolca tüketilen bozanın tarihi de oldukça dolu ve çok eskilere uzanıyor.
Bozanın ilk ortaya çıkışı günümüzden yaklaşık 8000-9000 sene öncesine dayanıyor. Bu bağlamda da günümüzde hâlâ tüketilmekte olan en eski içeceklerden bir tanesi. Günümüzde genellikle darıdan yapılan boza farklı topluluklar tarafından farklı hammaddeler kullanılarak da üretilmiştir. Bozayı Türk toplulukları da uzun zamandır tüketiyor. Özellikle Orta Asya'da bulunan eski Türk kavimlerinin boza tükettiğine dair bilgiler mevcut. Bu kavimlerin zaman içerisinde Anadolu'ya göçleri sırasında boza da onlarla birlikte bu coğrafyaya geliyor. Hatta boza Anadolu'ya geldikten sonra bu coğrafya ile de sınırlı kalmıyor. Tüccarlar tarafından hem Afrika'nın kuzey bölgelerine hem de bugün Orta Doğu olarak bildiğimiz coğrafyaya da yayılmıştır.
Tarihin en önemli seyyahlarından biri olan Evliya Çelebi de 17. yüzyılda Anadolu'da boza içildiğinden bahseder. Seyahatnamesinde İstanbul'da 300 civarında bozahanenin bulunduğunu not eder.
Osmanlı'dan günümüze kadar uzanan boza hammaddesi: Yulaf, pirinç, darı, arpa, buğday veya mısır olan tarihi bir içecektir. Lezzeti kadar içerdiği E, B1,B2, A vitaminleri ve fosfor, demir gibi mineral içeriği ile de oldukça sağlıklıdır.
Mısır ve Kuzey Afrika sahillerinden Akdenizli gemi tüccarları yardımıyla önce batıya, Asya ülkelerine ve Çin'e, oradan da İran ve Afganistan'a kadar geniş bir alana yayılan boza, ambalaj sanayinin gelişmesi ile birlikte ticari bir içecek haline gelir. Eski yıllarda Türkiye'de ramazan ayının habercisi olan boza marka haline gelen özel bir içecek olarak severek tüketilmektedir.
Boza helal mi ya da boza neden haram soruları boza ile ilgili akla gelen sorular arasındadır. Osmanlılarda 16. yüzyılda iki tip boza yapılırmış: İlki Ermeniler tarafından yapılan, fazla mayalandığı için içeriğinde alkol barındıran ve içeni sarhoş eden Mırmırık. Diğeri de tatlı boza olarak adlandırılan ve fazla mayalandırılmayan Arnavut Bozası. Ekşi mayanın sarhoş edici özelliğinden dolayı o tarihlerde görev yapan şeyhülislam, Ermeni bozasını yasaklamış. O gün, bugündür de haram ya da helal mi diye sorulur olmuş.
|
Boza |
 |
Somuncu
Türkçe Admin
Kayıt: 25.05.2007
Mesajlar: 5856
Şehir: Ankara |
Kısa URL: https://ml.md/lc172040
Gönderme Tarihi: 14.May.2023
224 defa indirildi / yazdırıldı
|
Kış aylarının en meşhur içeceklerinden birisi bozadır. Hem soğuk kış aylarında içinizi ısıtır hem de tam anlamıyla vitamin deposudur. Ülkemizde de bolca tüketilen bozanın tarihi de oldukça dolu dolu ve çok eskilere uzanıyor.
Bozanın ilk ortaya çıkışı günümüzden yaklaşık 8000-9000 sene öncesine dayanıyor. Bu bağlamda da günümüzde hâlâ tüketilmekte olan en eski içeceklerden bir tanesi. Günümüzde genellikle darıdan yapılan boza farklı topluluklar tarafından farklı hammaddeler kullanılarak da üretilmiştir. Bozayı Türk toplulukları da uzun zamandır tüketiyor. Özellikle Orta Asya'da bulunan eski Türk kavimlerinin boza tükettiğine dair bilgiler mevcut. Bu kavimlerin zaman içerisinde Anadolu'ya göçleri sırasında boza da onlarla birlikte bu coğrafyaya geliyor. Hatta boza Anadolu'ya geldikten sonra bu coğrafya ile de sınırlı kalmıyor. Tüccarlar tarafından hem Afrika'nın kuzey bölgelerine hem de bugün Orta Doğu olarak bildiğimiz coğrafyaya da yayılmıştır.
Anadolu'ya seyyah olarak yolu düşmüş önemli kimselerden İbn Battuta ve Evliya Çelebi de bozadan bahseder. İbn Battuta bugün Kafkasya civarlarında bulunan Deşti Kıpçak (Kıpçak Ovası) bölgesinde Türklerin boza ya da onun deyimiyle buza diye bir içecek tükettiklerinden bahseder. Tarihin en önemli seyyahlarından biri olan Evliya Çelebi de 17. yüzyılda Anadolu'da boza içildiğinden bahseder. Seyahatnamesinde İstanbul'da 300 civarında bozahanenin bulunduğunu not eder.
Bazı üretim tarzlarında içerisinde alkol ihtiva etmesi nedeniyle Osmanlılarda zaman zaman tartışma konusu da olmuştur boza. Hatta Sultan II. Selim döneminde bozanın tüketimine dair yasakların ortaya çıktığını görebiliyoruz. 19. yüzyıla gelindiğinde ise içerisinde alkol bulunmayan Arnavut bozası Osmanlı topraklarında gitgide daha fazla tüketilmeye başlanıyor.
Tarihe bakıldığı zaman boza kadar eski fakat hâlâ üretilen ve tüketilen çok az içecek olduğunu görüyoruz. Günümüzde eski Osmanlı coğrafyası ile Orta Asya coğrafyasının bazı kısımlarında yapılır. Balkan coğrafyasından Türkiye, Kosova, Bulgaristan, Makedonya, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan, Romanya gibi ülkelerde ve Asya'dan Kazakistan, Kırgızistan kesimlerinde içilen bir içecektir.
Osmanlı'dan günümüze kadar uzanan boza hammaddesi: Yulaf, pirinç, darı, arpa, buğday veya mısır olan tarihi bir içecektir. Lezzeti kadar içerdiği E, B1,B2, A vitaminleri ve fosfor, demir gibi mineral içeriği ile de oldukça sağlıklıdır.
Mısır ve Kuzey Afrika sahillerinden Akdenizli gemi tüccarları yardımıyla önce batıya, Asya ülkelerine ve Çin'e, oradan da İran ve Afganistan'a kadar geniş bir alana yayılan boza, ambalaj sanayinin gelişmesi ile birlikte ticari bir içecek haline gelir. Eski yıllarda Türkiye'de ramazan ayının habercisi olan boza marka haline gelen özel bir içecek olarak severek tüketilmektedir.
Boza helal mi ya da boza neden haram soruları boza ile ilgili akla gelen sorular arasındadır. Osmanlılarda 16. yüzyılda iki tip boza yapılırmış: İlki Ermeniler tarafından yapılan, fazla mayalandığı için içeriğinde alkol barındıran ve içeni sarhoş eden Mırmırık. Diğeri de tatlı boza olarak adlandırılan ve fazla mayalandırılmayan Arnavut Bozası. Ekşi mayanın sarhoş edici özelliğinden dolayı o tarihlerde görev yapan şeyhülislam, Ermeni bozasını yasaklamış. O gün, bugündür de haram ya da helal mi diye sorulur olmuş.
Boza malzemeleri için kalın bulgur ya da darı, su, pirinç, yaş maya, toz şeker, ılık süt, leblebi ve tarçın yeterlidir. Her mevsimin içeceği boza içeriği şu şekildedir: Bulgur, şeker, vanilya, toz maya, su. Bu malzemelerin kolay bulunması ve ucuz olması nedeniyle de boza fiyat açısından uygundur. Bozanın mayalandırılma ortamının karanlık ve serin olması bozanın tadını etkiler.
Öncelikle bulgur ve pirinç iyice yumuşayıncaya kadar kaynatılır. Püre haline getirilerek ince delikli bir süzgeçten geçirilir. Süzgeçten geçirilen kısım tamamen soğutulur. Bu arada ılık süt, toz şeker ve maya bir kapta karıştırılır. Hazırladığımız bulgur lapasının içine maya eklenerek 24 saat bekletilmek üzere serin ve karanlık bir ortama alınır. Ara sıra bekleyen bozanın kapağı açılarak havalandırılır. 24 saat sonra boza karışımına toz şeker ve su azar azar eklenerek istenilen kıvama getirilir. Daha sonra kıvamının biraz daha artması için buzdolabına koyulur. Sıcak ya da soğuk olarak servis edilen bozanın olmazsa olmazı üzerine serpilen toz tarçın ve bütün olarak konulan leblebilerdir.
İçeriğinde yer alan vitaminler bozanın soğuk algınlığına karşı vücudu korumasını sağlar. Özellikle balgam çıkarmayı sağladığı için öksürüğü kesme konusunda faydalıdır. Alerjik bronşite ve astıma iyi geldiğine dair yapılan çalışmalar 2-3 gün boyunca boza içmenin akciğerleri rahatlattığını kanıtlamaktadır. Yüksek protein, karbonhidrat ve yağa ek olarak vitamin ve mineral içeriği bozanın besin değerini artırır ve anne sütünü arttırıcı etki gösterir. İçeriğinde yer alan laktik asit midenin sindirim ve hazmetme yeteneğini geliştirir ve bağırsakları temizler. Antioksidan yönünden zengin olan boza vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser riskine karşı hücreleri korur. Ayrıca kanser tedavisi için uygulanan kemoterapi sırasında kemoterapinin yan etkilerini azaltır. Yüksek vitamin içeriği gelişme dönemindeki çocukların kemik yapılarını güçlendirir ve yaşlılıkta meydana gelebilecek kemik hastalıklarına karşı eklemleri güçlendirir. Yüksek B vitamini içeriği vücudun kronik yorgunlukla baş etmesine yardımcı olur ve yüksek kalori değeri enerji vericidir. Özellikle sporcular, hamile ve emziren kadınların beslenme programlarında boza önemlidir. Yine içeriğindeki B vitaminleri sinir sistemi üzerinde olumlu bir etki yaratır ve stresle mücadele etme gücü verir. OB12, fosfor ve demir içeriği cilt ve saç sağlığı üzerinde faydalıdır.
Yüksek kalorili bir içecek olan boza kilo almak istemeyenlerin uzak durması ya da kontrollü tüketmesi gereken bir içecektir. Maya kullanılarak yapılan bir içecek olan boza bazı insanlarda mide problemleri yaratabilir. Şişkinlik, gaz, kabızlık ve ishal boza içenlerde gözlenebilir. İçeriğinde kullanılan şeker, diyabet hastalarının kan şekerini yükseltir. Doktor ya da diyetisyene danışmadan diyabet hastalarının boza tüketmemesi önerilir. Yüksek karbonhidrat içeriği özellikle tansiyon hastaları üzerinde de etki yaratabilir. Fazla miktarda boza tüketimi tansiyonu yükseltebilir.
|
Boza Hakkında |
|
Somuncu
Türkçe Admin
Kayıt: 25.05.2007
Mesajlar: 5856
Şehir: Ankara |
Kısa URL: https://ml.md/lc170868
Gönderme Tarihi: 15.Mar.2023
283 defa indirildi / yazdırıldı
|
Boza, ilk ortaya çıkışı binlerce yıl öncesine dayanan geleneksel bir Türk içeceğidir. Darı irmiği, su ve şekerden üretilen bu içecek, genellikle kışın tercih edilir. İnsan vücudu havalar soğudukça metabolizmayı koruma altına almak ister. Enerji harcaması azalır ve gıdalardan alınan enerjiyle vücut ısısı korunmaya çalışılır. Ortaya çıkan bu enerji ihtiyacından dolayı, özellikle kışın yoğun karbonhidrat içerikli, yüksek kalorili, tatlı ve şekerli gıdalara düşkünlük artar.
Bozaya bilinen en eski Türk içeceği deniliyor ve Osmanlı Devleti'nin hüküm sürdüğü coğrafyalarda da rastlanıyor.
Boza nasıl yapılır kısmına gelince de maya yardımıyla yapıldığını kısaca söylemekte fayda var.
Boza Anadolu coğrafyasına Kıpçak Türkleri tarafından getirilerek Balkanlara taşınmış. Hem besleyici hem de lezzetli bulunan bu içecek yıllar içinde de hayli yayılmış. Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde 17. yüzyıl ortalarında İstanbul'da 300'den fazla bozacı dükkânının bulunduğunu, bu dükkânlarda 1100 kadar bozacının çalıştığını aktarmış.
Boza tarihi yazısında bir de Arap gezgin İbn Battuta bozayı görüp yazanlardan. 14. yüzyıl başlarında kaleme aldığı seyahatnamesinde Türklerin içtiği bu içeceği anlatmıştır.
Osmanlı ve Türkiye'yi bu konuda ayrı tutmak tabii ki imkansız ama Osmanlı-Rus savaşı sonrası bozanın da kaderi değişmiş. Özellikle Balkan coğrafyasından yoğun göç alan İstanbul'da çeşitli boza denemeleri yapılmış. Boza süzülmüş ve daha yoğun bir kıvam elde edilmiş. Son olarak da boza mermer kaplarda saklanarak servis edilmeye başlanmış. Mermer kaplar ahşap fıçılardan daha çok ilgi görmüş. Hem koku bırakmamış hem de daha iyi mayalanma gerçekleşmiş.
|
Boza |
 |
Doctor
English Admin
Kayıt: 15.01.2007
Mesajlar: 2416
Şehir: KKTC |
Kısa URL: https://ml.md/lc163248
Gönderme Tarihi: 23.Şub.2022
340 defa indirildi / yazdırıldı
|
9 bin yıl önce Mezopotamya’da ortaya çıkan boza, en eski tarihe sahip içecekler arasında en popüleridir. Türklerin göçleriyle birlikte dünyaya yayılan boza, Kaşgarlı Mahmut’un ‘Divan-ı Lugatti’t Türk’ adlı eserinde bile geçmekte. En parlak dönemini ise Osmanlı Devleti döneminde yaşayan bozaya Fatih Sultan Mehmet’in içecek listesinde bile rastlanır. Tüm Osmanlı padişahlarının severek tükettiği bir içecek olarak kayıtlara geçmiştir.
|
Boza |
 |
Eti
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 07.01.2021
Mesajlar: 30
Şehir: Elazığ |
Kısa URL: https://ml.md/lc155378
Gönderme Tarihi: 11.Oca.2021
326 defa indirildi / yazdırıldı
|
Boza günümüze kadar ulaşan, bilinen en eski Türk içeceklerinden biridir. Eski yıllarda Osmanlı coğrafyası ile Orta Asya coğrafyasının bazı kısımlarında yapılıp tüketildiği belirtilir.
Kış günlerinin vazgeçilmezi olan ve soğuk havalarda baya içinizi ııstan boza genellikle sarı leblebiyle sunuluyor. Kimi yerlerde boza, darı irmiği, su ve şekerden üretilerekte servis edilir.
Türkiye’de genellikle darıdan yapılan boza, başka ülkelerde yapıldığı yerin başlıca ürününe göre mısır, arpa, çavdar, yulaf, buğday, kara buğday, arnavutdarısı, gernik gibi tahılların unu, bazen de pirinç ve ekmek, nadir olarak da kenevir unu ve karamuk mayalandırılarak yapılır. Boza, genelde kış aylarında tüketilir.
Bozanın mevsimi 15 Eylül - 15 Mayıs arasıdır. Uygun şartlarda muhafaza edilirse bozanın içilebilecek kıvamını koruduğu süre 6 ya da 7 gündür.
Boza, sokakta ve dükkânlarda bozacılar tarafından satılır. Eski yıllarda akşamları yeni hazırlanmış sıcak bozalar, sokaklarda bozacılar tarafından bağırılarak da satılırdı.
|
Boza |
 |
asude
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 05.05.2014
Mesajlar: 49
Şehir: Torbalı İzmir |
Kısa URL: https://ml.md/lc97982
Gönderme Tarihi: 05.May.2014
1,639 defa indirildi / yazdırıldı
|
Mısır, arpa, çavdar, yulaf, buğday, karabuğday gibi tahıllar, su, un, şeker, yoğurt ve kuru maya katkısı ile su içinde bekleme, haşlama, buzdolabında bekletme, tekrar pişirme, soğutma gibi işlemlerden geçip fermantasyonu (mayalanması) yapılan, vanilya ve tarçın eklenerek hazırlanmış soğuk olarak servis edilen geleneksel içeceğimize boza adı verilir.
Günümüzde Türkiyeden başka, Kırım, Volga Yöresi, Kafkasya, Türkistan, Balkanlar, Macaristan, Mısır, Arabistan ve İranda da yapılmaktadır.
TÜBİTAK bünyesinde yapılmış olan bir araştırmada bozanın insan sağlığı açısından son derece yararlı bir besin olduğu ortaya çıkmıştır. Bir litresinde 1000 kalori bulunan bozanın içinde, A ve B vitaminlerinin dört türü ile (B, B6, B12 gibi) C ve E vitaminleri bulunur. Boza, mayalanma sırasında, gıda maddelerinde çok az bulunan, çok değerli olan laktik asit üretir. Bu yüzden hazmı kolaylaştırıcı etkisi olduğu bilinmektedir.
Satın aldığımız ya da evimizde yaptığımız boza da çeşitli özellikler bulunmalıdır:
Mayalanan boza alkolize olmamalıdır.
Bozanın yapımında doğal maddeler kullanılmalıdır.
Mayalandırılan boza en az üç gün dinlendirilmelidir.
Boza koyu kıvamlı, tatlımsı, mayhoş bir içecek türüdür.
Boza genelde kış aylarında üretilir ve tüketilir.
Mayalandırma işleminde genel kurallara uyulmalıdır.
Boza yapıldıktan sonra fazla bekletilmemelidir.
Fotoğraf "Somuncu" tarafından gönderildi. 25.04.2023
|
|
Boza Tarifleri Diğer Konular
|
|
