|
|
|
Doğu Anadolu Bölgesi Mutfak Kültürü |
 |
Somuncu
Türkçe Admin
Kayıt: 25.05.2007
Mesajlar: 5856
Şehir: Ankara |
Kısa URL: https://ml.md/lc166467
Gönderme Tarihi: 03.Ağu.2022
207 defa indirildi / yazdırıldı
|
Doğu Anadolu'da Türkmen, Kürt, Ermeni, Zaza, Azeri, Kafkas kültürlerinin etkisiyle çok zengin bir mutfaktır. İklim koşullarının beslenme kültürünün oluşumunda etkili olduğu bölge, kırmızı et ve hayvansal gıdalarla buğdaya dayalı bir beslenme kültürüne sahiptir. İklim şartlarından dolayı etlerin kavrularak küplere basılarak saklandığı bilinmektedir. Et yemekleri açısından bölgede öne çıkanlar; Erzurum (Oltu) cağ kebabı, kağıt kebabı, ekşili et, tencerede şiş kebap, tandırda kaz, büryan kebabı, taraklık, kaburga dolması, saç kavurması gibi yemeklerdir.
Peynirciliğin (Kars kaşarı, Kars grevyeri, Kars karın kaymağı peyniri, Muş Varto keçi peyniri, Ardahan şkizdere keçi peyniri, küflü peynir, Erzurum civil peyniri, Erzincan tulum peyniri Bingöl salamura peyniri, Bitlis küp peyniri, Van otlu peynir vb.) yaygın olduğu bölge aynı zamanda farklı tatlı çeşitleriyle de (Erzurum kadayıf dolması, Bitlis lokması, umaç helvası, hasude, dolanger, hürriyet kadayıfı, Arapgir peynir helvası vb.) bilinmektedir.
Bölgenin pek çok ilinde bal üreticiliğinin yaygın olması mutfaklarda da bal kullanımını yaygınlaştırmıştır. Özellikle Erzincan ve Elazığ'da yetiştirilen kaliteli üzümler sayesinde kaliteli pekmez üretiminin de oldukça fazla olduğu görülmektedir. Van kahvaltısı, Van inci kefal, Malatya kayısısı, Elazığ öküzgözü üzümü, İspir kuru fasulyesi, Hınıs fasulyesi, içli köfte, kete, kiraz yaprağı sarması, kömbe, ciğer tapalaması, kaz etli pilav, bumbar dolması, glorik, kurut köftesi, patila, kuzu kapama, kalbur hurması, kılç, tandır ekmeği, otlu ekmek gibi yöreye özgü ürün ve yemek çeşitliliğiyle Doğu Anadolu Mutfağı zengin bir içeriğe sahiptir.
Bölgede doğum, diş çıkarma (hedik), söz kesme, nişan, düğün, sünnet gibi törenlerde ikramlar gerçekleşmekte, ölüm sonrası cenaze evinde un helvası dağıtılmakta ve özellikle dini bayram ve günlerde etli yemekler, kavurma, yaprak sarma, börek gibi yemekler vazgeçilmezlerden olduğu görülmektedir.
|
Doğu Anadolu Bölgesi Mutfak Kültürü |
|
Somuncu
Türkçe Admin
Kayıt: 25.05.2007
Mesajlar: 5856
Şehir: Ankara |
Kısa URL: https://ml.md/lc172781
Gönderme Tarihi: 20.Haz.2023
116 defa indirildi / yazdırıldı
|
Erzurum-Kars bölümünde mutfak kültüründe et, bakliyat, tahıl, hayvansal yağlar, kurutulmuş sebze ve meyveler önem kazanmıştır. Erzurum’da yazkıştüm sebzeler etle pişirilmektedir. Koyun eti kuşbaşı ve kemikli et olarak sığır eti ise kıyma olarak kullanılmaktadır.
Bölgenin mutfak kültürüne bir diğer örnek Yukarı Murat-Van bölümünde yer alan Van mutfağıdır. Kahvaltıları ile ünlenen Van mutfağı, önceleri başlıca geçim kaynağı hayvancılık olduğu için et ve süt ürünleriyle biçimlenmiştir.
Van mutfağına ait yöresel yemeklere; kavut, çatçingir-sengeser, grutaşı, şile, keledoş, murtuğa, kurut köftesi, üzüm aşı, cılbır, ekşili, ciğer köftesi, tandırda Van balığı, helise, içli pilav, acem köftesi, paluza, çireşlibulgur pilavı örnek gösterilebilir.
Malatya, Mutfağın temel malzemelerini buğday ve bulgur oluşturmaktadır. Köftelerde etin yanı sıra bulgur, sebze, baklagilve ot çeşitleri de kullanılmaktadır. Hatta kiraz, dut, ayva gibi meyvelerin yaprakları da köftelerin temel malzemeleri arasında yer almaktadır.
Malatya’da pat köfte, ekşili köfte, lahana köftesi gibi farklı bölgelerde sarma ya da dolma olarak adlandırılan yemeklere de köfte dendiğinden mutfakta pek çok köfte çeşidi bulunmaktadır.
Yörede yapraklara sarılan köfte içi arttığında o an evde ne malzeme varsa eklenip yuvarlanarak yeni bir köfte yapılmaktadır. Bu da bazen dolmaların üstüne konmakta bazen de ayrı bir yemek olarak değerlendirilmekte, adına da “şapalak, kel ya da buçuk küfte” denmektedir.
Mahlûta, kömbe, bumbar dolması, analıkızlı, ıspanaklı ekşili köfte, kiraz yaprağında ekşili köfte ve çıtır yufkası yöresel yemeklerinden sadece bir kaçını oluşturmaktadır.
|
Doğu Anadolu Bölgesi Yemek Kültürü |
 |
gül
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 08.08.2007
Mesajlar: 10638
Şehir: izmit |
Kısa URL: https://ml.md/lc177770
Gönderme Tarihi: 15.May.2024
101 defa indirildi / yazdırıldı
|
https://www.cumhuriyet.com.tr
Türk mutfağının zenginliği, Doğu Anadolu bölgesinde de görülmektedir. Soğuk iklim şartlarının altında şekillen mutfakta et ve hamur işlerinin hakimiyeti var. Baharat ve yerel otların da sıkça kullanıldığı Doğu Anadolu Bölgesi’nde; cağ kebabı, büryan, Erzincan döneri gibi aşina olduğunuz tatların haricinde keşfedilmeyi bekleyen onlarca lezzet var.
Doğu Anadolu Bölgesi mutfağı, zengin ve çeşitli bir mutfaktır. Et yemekleri, hamur işleri, sulu yemekler, peynir çeşitleri ve yöresel tatlılarla ünlüdür. İlk akla gelen Cağ kebabıyla Erzurum ilidir. Soğuk iklim şartları nedeniyle gıdalar, kırsal bölgelerde yaşayan halk tarafından halen kurutularak, kavrularak saklanmaktadır. Hayvancılığın yapıldığı bölgede, hayvansal ürünler de küplere basılarak saklanıyor. Tulum peyniri ve tava leblebisiyle ünlü Erzincan'ın yeri Doğu Anadolu'da ilk sıralardadır. Yaygın olarak hayvancılığın yapıldığı Kars'ta, yemek kültürünü yoğurt ve süt ile yapılan yemekler oluşturmaktadır. Kars, kaşar peyniri önemli ürünlerimiz arasındadır. Ağrı’nın Abdigor köftesi en tanınmış yemeğidir. İçli köfteye benzer bu yemek özel et, yumurta ve baharattan yapılır. Baharatlar ve otlar mutfaklarda çok kullanılmaktadır. Çiriş otu, ısırgan gibi birçok ota mutfaklarında yer verirler. Bölgede kayısı ve üzüm gibi meyvelerde öne çıkıyor. Yoğurtlu yemekler, çorbalar dikkat çekmektedir. Ayran çorbası, keledoş, yoğurtlu bulgur çorbası gibi yemekler sık sık pişirilir. Doğu Anadolu'nun bir diğer özelliği peynir türleridir. Van'da üretilen otlu peynir, yörenin her yerinde ve bütün illerde tüketilmektedir.
ET YEMEKLERİ
Doğu Anadolu Bölgesi’nde et tüketimi yaygındır ve kırmızı et, kümes hayvanları ve koyun eti gibi çeşitli et türleri kullanılır. Kavurma, tandır, kuzu çevirme ve keşkek gibi et yemekleri bölgenin özelliklerindendir. Erzurum ili özellikle cağ kebabıyla ünlüdür. Kaz eti de özellikle Kars’la özdeşleşmiş bir lezzet. Karslıların protein kaynağı kış yiyeceğidir. İlk kar yağdığında kesilen hayvanların eti salamura edilerek saklanır ve soğuk kışlar geçene kadar tüketilir. Kaz etinin güveci, tandırı ve fırını yapılır.
BULGUR KÖFTESİ ÇEŞİTLERİ
Doğu Bölgemizde köfte kültürü yaygındır ama Malatya söz konusu olunca sayısı oldukça fazla köfte çeşidinden söz edilebilir. Analı-kızlı köfte, sumaklı köfte, sıkma köfte, elmalı köfte, hırçıkli köfte, glikli köfte derken liste uzayıp gider. Ve bu saydıklarımızın çoğu etsiz tariflerdir. Akdeniz’de karşımıza çıkan bulgur köftesi de bölgenin en sevilen köfte çeşitlerinden biridir.
HAMUR İŞLERİ
Doğu Anadolu mutfağı, hamur işleri ve börek çeşitleri konusunda da zengindir. Su böreği, lorlu börek, pırasalı börek, tandır ekmeği ve içli köfte gibi hamur işleri, bu bölgenin yemek kültüründe önemli bir yer tutuyor.
SULU YEMEKLER VE ÇORBALAR
Doğu Anadolu mutfağı, sulu yemekler ve çeşitli çorbalarla da öne çıkar. Bol bol süt ürünü üreten Doğu Anadolu’da yoğurt olmazsa olmaz bir yiyecektir ve yoğurtlu ya da ayranlı çorbalar hemen hemen her ilde sofraların açılış yemeğidir. Ayran aşı çorbası ise aşurelik buğday ile nohuttan yapılan ve yabani nane ilave etmek şartıyla ister sıcak ister soğuk tüketilebilen enfes bir tariftir.
YÖRESEL PEYNİRLER
Doğu Anadolu Bölgesi, yöresel peynir çeşitleriyle de ünlüdür. Van otlu peyniri, Kars kaşarı ve Erzincan tulumu, bölgenin önemli peynir çeşitlerindendir.
TATLILAR
Doğu Anadolu Bölgesi mutfağı, kadayıf dolması, dolanger tatlısı, hoşverdi, şerbetli tatlılar ve helva çeşitleriyle de öne çıkar. Şekerpare, kadayıf ve baklava gibi tatlılar, misafirleri ağırlamanın önemli bir parçası olarak kabul edilir, bölgenin tatlı kültürünü temsil eder.
KAHVALTI KÜLTÜRÜ
Doğu Anadolu Bölgesi’nde kahvaltı kültürü önemlidir ve kahvaltı sofralarında yöresel peynirler, tereyağı, bal, reçel ve kahvaltılık hamur işleri bulunur. Kars gravyerinin, Erzincan tulumunun, Van otlu peynirinin dünyada alternatifi zor bulunur. Bu peynirler eşliğinde dört başı mamur bir kahvaltı yapmak için ise adres kesinlikle Van şehridir. Kavut, kaymak, murtuğa ve yayık tereyağının tadına doyum olmaz.
|
|
Doğu Anadolu Bölgesi Mutfak Kültürü Tarifleri Diğer Konular
|
|
