|
|
|
Kap - Kaçak ve Diğer Mutfak Takımları İle İlgili Lügatçe |
 |
hatice hanım
Aşçı
Kayıt: 30.06.2015
Mesajlar: 11
Şehir: Diyarbakır |
Kısa URL: https://ml.md/lc108895
Gönderme Tarihi: 01.Tem.2015
3,923 defa indirildi / yazdırıldı
|
Türk Dil Kurumu Kaynaklarından Derlenmiştir
1957 Ankara
ACEM OCAĞI (Kütahya) Maltız. Izgaralı mangal. (A. D.).
AÇIK, (İs.), Kahve cezvesi: Açığı, ocağa sürün de birer kahve içelim! (Karakuyu köyü Manisa).
AKDARACAK, (Malatya, Zile) Yufka ekmeğini saç üzerinden indirip kaldıracak aygıt. Döndirgeç, evrigeç. (A. D,).
AKITMA SACI, (Edirne; Gökçeler köyü) akıtma yassı kadayıf gibi hamuru saç üzerine dökülen bir nevi tatlıdır. S. D. 83. Akıtma sacı ise bu tatlının piştiği pişmiş toprak yassı kap (semantik değişmeye de bir misal). Darı ekmeğini pişirmek için saç (Gökçeler köyü). (A. D.).
AKTAFA (İs.), Güğüm, ibrik (Zaim Sarıkamış - Kars).
ALAVURT (İs.), 1. Su kabağı (Fethiye Muğla; Antalya) 2. Kabaktan yapılmış su kabı (Orhaniye Fethiye - Muğla) 3. Az tavlı toprak: Alavurt tavda tohum ekilmez (Kı-zılhisar Karaman - Konya).
AL AVUT (İs.), Çamçak su kabı (Bolu) Dut ağacından yapılmış mustatil şeklinde tas. (Bolu ili) (Bak: Alavurt) 2. Arabaya samanı doldurmak için kullanılan aygıt, dirgen (M. Kemalpaşa Bursa).
AMADAN VE AMEDEN (İs.), Kenarlı tepsi (Aydın; Pazarcık "Gaziantep).
APSAR (İs.), Topraktan yapılmış karnı geniş bir çeşit yağ çömleği (Ürgiip Kayseri) (Bak: Hapsar).
ARABACI (İs.), Küçük testi (Uzgur, M. Kemalpaşa Bursa). T. D. K. cilt 4.
ARAĞAN (İs.), Tava (Kütahya ve çevresi).
ARIZMA (İs.), Küçük sahan (Dişli köyü Bolvadin - Afyon").
ARVANA (İs.), 1. Büyük bakır liğen (Şeker-oha köyü Maraş).
ASKI (İs.), Kahvecilerin kahve taşıdıkları teneke kap (Çanakkale).
ASIMA (İs.), Kova (Erzurum).
AŞ DAMI, (İsparta, Teke) Mutfak. (A. D.), bak: aşlık.
AŞINMA (İs.), Su kovası (Kayseri; Silifke "İçel) (Bak: Aşırma, 1).
AŞIRMA (İs.), 1. Kova, bakraç (Ankara; Kayseri; Kırşehir; Seyhan; İsparta; Erzurum illeri) 2. Kazan (Boyabat, Sinop; Serpin "Tur-
1 Dergisi; Anadilden Derlemeler v. b.)
hal, Tokat) 3. İki kulplu küçük kazan (Şebinkarahisar, Alucra Giresun; Sorkun Niksar -Tokat; Sivas; Sinop) 4. Saçtan yapılmış su kabı (Elbaşı Bünyan - Kayseri") Kültepe-Kay-seri: Orta Anadolu) Kulplu madeni kalaylı süt-kabı. Bakırdan yapılmış, kuyudan su çekmeğe yarar bir kap. Kovanın küçüğü (Kırşehir) Bakraç (Edirne) Aşırma halke. (A. D., S. D. 12) Kova, bakraç, kazan, iki kulplu küçük kazan. Saçtan yapılmış su kabı. (L.).
AŞKI ÇUBUĞU, Açkı çubuğu (Rize) oklava. (A. D.).
AŞLIK (Çankırı), mutfak. Bak: Aş damı. (A. D.).
AŞSÜZEN (İs.), Kevgir (Taşburun "Iğdır-Kars; Sivas).
AŞURMA (İs.), 1. Kazan (Sivas) 2. Büyük bakır su kovası (Yıldızeli Sivas; Kayseri) (Bak: Aşırma, aşurtma).
AŞURTMA (İs.), Büyük ve kulplu kazan (Ünye Ordu; Mardar "Bafra-Samsun) (Bak: Aşurma).
ATEŞLİK (İstanbul), Çubuk lülesi veya nargile için kor kömürün konduğu küçük ve saplı aygıt. (L. 105).
ATIRGAÇ (İs.), Hamur yuğurulan tekne, kap (İsparta).
ATTIRAÇ (Burdur), Saç üzerinde pişirilen ekmeği çevirmeye yarar tahtadan aygıt. (A. D.).
AYAK (İs.), 1. Çay bardağı (Çobansaray
Yıldızeli-Sivas) 2. Saçayağı: Mangala ayağı koy! (Maraş).
AYIRT (İs.), Süzgeç: Makarnayı ayırttan geçirdim (Gelibolu Çanakkale).
BACİT (İs.), Sürahi, maşrapa, küçük toprak testi (Adana ve köyleri) (Bak: Bacut, bocut).
BADIRA (İs.), 1. Döşeme kirişi (Kocaeli) 2. Büyük çamaşır teknesi (Denizli) (Bak: Ba-dara, 2).
BADIRMA (İs.), Çamaşır teknesi (Denizli) (Bak: Badıra, 2).
BADİYE (İs.), Büyük bakır tas (Rize; Erzincan; Erzurum illeri).
BADIYA (İs.), Büyük bakır sahan, tas (Kars; Gaziantep).
BADIYA (Gaziantep), badya (Edirne), badiye (Rize, Erzincan, Erzurum) iki kulplu yuvarlak karınlı pişmiş toprak kap. Büyük bakır tas (S. D. 131). Ağzı dar, dibi geniş bakır kap. (A. D.). (L.).
BADRES (İs.), Testi, topraktan yapılmış su kabı (Uncuboz köyü Manisa).
BADRA (İs.), Tekne (Derbent, Kızılca, Denizli; Kuyucak Aydın) 2. Döşeme tahtalarının altına çakılan kiriş (İzmit; Kurtdoğmuş Kartal - İstanbul") (Bak: Badıra).
BAĞBASAN (İs.), İnce söğüt dallarından örme büyük sepet (İzmit Kocaeli IMuh."\).
BAHA (İs.), Kahve tepsisi (Ankara) (Bak: Bağa).
BAKIR (İs.), Bakraç (İst.; Çünür İsparta"; Maraş).
BAKIRCA (İs.), ı.Dibi geniş, ağzı dar bir çeşit bakır su kabı (Alpanas Seyitgazi-Eskişe-hir") 2. Tandırda etli güveç pişirmeğe yarıyan kulplu bakır kap (Sadırlar Konya) 3. Bakraç (Kütahya).
BAKIRCAK (İs.), Ocakta yemek pişirmek ve su ısıtmak için tek kulplu bakır kap: Bir ba-kırcak su getir! (Niğde).
BAKRA Ç(İstanbul, Ürgüp, Gaziantep), bak-rak (Reşadiye, Bafra, Samsun, Sinop). Bakırdan döğme kap. Kulplu, kapaklı ve kapaksız kova, helke, sitil. (A. D. L. 8g.).
BAKRAK (İs.), Bakraç: Bakrağı pınardan doldur da getir! (Mardar Bafra-Samsun; Sinop).
BALÇI (İs.), Testi: Yağ balçısı kırıldı, çarşıdan bir balçı alacağım. (Köprülü Alanya-An-talya).
BALIK TAVASI (Bursa), Saplı tava.
BALTA, Kemik baltası (Edirne) saplarının geçme tarzı çok iptidai balta, mutfak baltası. (L. ti.).
BANCE (İs.), Küçük testi (Kırşehir).
BANDİ (İs.), 1. Küçük testi (Ayaş "Ankara") 2. Kadın iskarpini (Kovay köyü Amasya).
BANMA (İs.), Çamaşır yıkamak, pekmez kaynatmak için kullanılan ağzı ve altı dar bir çeşit bakır kap (Çorum ili).
BARDAK, 1. Tahtadan, yapılan küçük su testisi (llbaşı); 2. Davar hadım edilmesi (Kırşehir Türkmenleri).
BARIÇ (İs.), Kulplu ufak tencere (Erzurum).
BARUŞ (İs.), 1. Küçük kazan (Baruş kalaya gitti: (Adana; Kemaliye Malatya) (Bak: Aşırtma, hereni). 2. Elma, armut kurusu (Kandıra Kocaeli) (Bak: Kak).
BATAK (İs.), 1. Bir iki kiloluk ufak çömlek (Ermenak, Bolat köyü, Hadım, Bozkır Konya") 2. Maşraba (Sultaniye Konya"; Kargıcak "Alanya-Antalya) 3. Zeytin yağı ile dolu bir kabın alt tabakasını teşkil eden tortulu kısmı (Orhangazi Bursa")
BAYDA (İs.), 1. Tas (Yusufeli "Çoruh (Muh.); Sofraya çorba bayda ile gelir: Arpaçayı Kars") 2. Çocuklar tarafından yapılan bir kişilik ve altı düz kayık (Sehli Piraziz", Tirebolu Giresun) 3. Bakır tencere (Yoncalı Ağrı)
BAZLAMA TAHTASI (Ankara), Evlerde saç üzerinde pişirilecek ekmeği hazırlamaya mahsus tahta. Karşılaştır: el yaslıyacağı (Kastamonu), yastağaç (Bursa) yastı ağaç (Edirne).
BEDEN (İs.), 1. Bakır sahan: Bedeni ver yumurta pişireyim! (Dastarlı, Ayaş, Ortabereket Ankara") 2. Oltanın uç kısmı (Balıkçılar arasında) (Kadıköy İstanbul).
BEDRE, Su taşımak için kullanılan demirden bir mutfak âleti (Ahlat Bitlis). Rusçadan gelmiştir.
BEDRE (İs.), Kova (Erzurum; Kars) (Bak: Helke).
BENTER (İs.), Testi (Tekirdağ)
BİLLUR (Kadirli) Cam bardak.
BİLÇÎK (İs.), Su tası, maşraba (Bürüngüz köyü ve "Bünyan-Kayseri) (Bak: Çömçe şapşak).
BÎŞLEĞEÇ (Kastamonu), bişiıgeç (Bursa), bisi ağaç (Çubuk) Ekmek çevirmeğe mahsus takriben 62 cm. uzunlukta tahta aygıt.
BICIR (İs.), Fıçı (Çatalca İstanbul).
BIÇAKLIK (Ankara) Bıçak koymaya mahsus tahtadan aygıt. (L. g8.).
BİRDİK (İs.), Sirke veya şarap testisi (Mı-rınca Merzifon-Amasya).
BOCUT (İs.), 1. Ağaç veya toprak testi (Ankara; Eskişehir; Bilecik; Kütahya; Balıkesir; İsparta; Konya; Niğde; İçel; Seyhanilleri). (Bak: Bacit, bacut, bocu, bocit, boduç) 2. Kulplu çömlek (Gölcük Niğde; Kalburcu (?l) 3. Maşraba (Horu Dinar-Afyon) (Bak: Bocutcak).
BOCUTCAK (İs.), Maşrapa (İçel) (Bak: Bocut, s).
BODİÇ (İs.), Küçük testi, ufak güğüm (Ankara; Seyhan).
BOCCA, BOCCE (Kırşehir), Küçük testi. (A. D.).
BOYNU UZUN (Niğde) Karnı dar ve boynu uzunca bir nevi yoğurt kabı, çömleği. (A. D.).
BODRO (İs.), Çamaşır teknesi (Denizli ve çevresi).
BODUÇ (İs.). 1. Çam ağacından veya topraktan yapılan kulplu ve emzikli su testisi,ibrik (Sinop; Samsun; Ordu; Giresun; Zonguldak; Çankırı; Kastamonu; Çorum; Tokat; Yozgat; Amasya; Bolu; Kocaeli; Bursa; Afyon; Bilecik; Denizli; Aydın; İsparta; Manisa; Muğla; Kütahya; Konya; Niğde; Ankara; Kırşehir; Sivas; Kayseri; Malatya; İçel; Antalya; Seyhan: Edirne illeri). (Bak: Bondi, boruç, bocut, bardak, mete, hödene, çere, baduç,badıç, br.ndik, bacut. badak, bodaç, bocu). 2. İçine yağ veya yoğurt konulan küçük toprak çömlek (Niğde; Konya; Kırşehir; Kayseri Burdur; Aydın; İsparta; Çorlu Tekirdağ; Bergaz "Ezine-Çanak-kale) 3. Fıçı (Şabanözü Polatlı- Ankara) 4. Katranbardağı: Boduçta katran bitti (Sarıyer, Silivri, Kurfanlı İst. \Muh.").
BODURCUK (İs.), Küçük testi (Ödemiş İzmir)
BONDİ (İs.), 1. Küçük tssti (Ankara; Kırşehir; Yozgat; Seyhan) 2. İbrik (İncirli Bilecik") (Bak: Bondik, bondu, boduç, 1).
BORA (İs.), Masa (Trabzon).
BORAÇ (İs.), Çam ağacından veya topraktan yapılmış küçüktesti (Akçakaya, Hisarcık Kayseri"; Kocabergas Balıkesir)
BORLA (İs.), 1. Fıçı (İst. \Muh.\) 2. Çamdan yapılmış ortası delik ve üstüvanî şekilde bir çeşit su testisi (Soğanlık Kartal - İst. \Muh.V).
BOŞMAK (İs.), Çay bardağı (Kuyucuk köyü. Eskişehir ).
BOZA (İs.), 1. Küçük testi (Sille Konya) 2. Yün ceket (Aadana) 3. Domuz yavrusu (Muğla) (Bak: Bozak, 1).
BÖLÜM (İs.), Fıçı (Konya).
BÖNDÜ (İs.), Küçük su testisi (Ankara ili; Bursa; Çankırı; Kastamonu; Akhisar Manisa) (Bak: Boduç).
BUÇUKLAĞA VE BUÇUKLAĞI (İs.), Yarım kilelik bir hububat ölçüsü (Söğüt Bilecik; İnegöl, Orhangazi Bursa; Bozan Eskişehir).
BUÇUKLU (İs.), Kulplu küçük testi (İzmir; Manisa).
BUKARA (İstanbul), Su taşımaya mahsus değermi bir fıçı. (A. D.).
BULDUK (İs.), Çömlek (Demirköy Edirne; Kadıçiftliği Yalova-İstanbul).
BUKBUKA (İs.), Su bardağı (Adana).
BUKLA (İs.), Su fıçısı (Suşehri Sivas) (Bak: Yatık).
BULGULU (İs.), Toprak testi (Polatlı).
BURAÇ (Niğde) Bir nevi ufak testi (A. D.).
BURÇALIK (İs.), Mucur Kırşehir) (Bak-Bırçalık, burçalak 3, bürçelek).
BÜLDÜK (İs.), Çömlek (Tepe köyü İzmir).
BÜKLEÇ (Şabanözü-Çankırı) Pişleğeç, pi-şireç. (A. D.).
CABA (İs.), Toprak tencere (Tosya, Kastamonu; İlgaz, Çankırı; Boyabat Sinop; Demir-taş Kalecik, Ankara; Safranbolu Zonguldak; Çorum).
CABA (Kastamonu) Pişmiş topraktan tencere, kap olup muhtelif biçim ölçüdedir. Pekmez cabası, çörek cabası gibi. Topraktan yapılan yassı tencere (A. D. L. 73).
CAKKIL, Ahırlarda hayvanlara sudağıtmak için kullanılan bir cihaz (Erzurum).
CALGAVUÇ (İs.), Tava (Kadıçiftliği Yalova - İstanbul).
CALKAZAN (İs.), (Kayseri; Niğde; Ka-rucu Balıkesir; Keçiborlu İsparta; Çal Denizli) (Bak: Calgazan).
CARA (İs.), Su küpü (Kaş Antalya).
CARCUR (İs.), Su çekmeğe yarıyan ağaçtan kap (Darende Malatya).
ÇARE, îki kulplu küçük testi (Anadolu?).
CEBA (İs.), Güveç, toprak kap: Cebanın içinde bir pilâv pişir (Burdur).
CENGİL (Niğde), cengıl (Kırşehir) Kova biçiminde mukavves saplı bakır kap. (A. D.).
CETİK, Su koymağa yarayan bir mutfak eşyası (Ahlat Bitlis).
ÇERE (İs.), 1. Toprak testi (Kümbet, Kozan Seyhan"; Kızıllar Karaman-Konya; Yanpar İçel"; S'hlı Kayseri) 2. Zahire tası: Üç çere buğday gönderdim (Silifke köyleri Antalya").
CERNE (İs.), Testi (Antalya).
CETÎK, Su koymağa yarayan bir mutfak eşyası (Ahlat "Bitlis).
CIRA (İs.), Testi (Ahlat Bitlis").
CIRA, Su koymağa yarıyan topraktan bir mutfak eşyası (Ahlat Bitlis).
CIRDAK (İs.), Küçük bardak; küçük çömlek: Cırdağı doldur da gel! (Görele Giresun).
CITEN (İs.), Saman sepeti (Karacahalil Malkara - Tekirdağ) (Bak: Çeten, çiten).
CIBA (Ürgüp) Tandır karıştırmaya yarar bir metre uzunlukta demir (A. D.).
ÇİLLE (İsparta) Büyük testi (A. D.).
CÎNGÎL (İs.), 1. Helke, bakraç, kova (Alihoca, Sazlıca Niğde; Karaman, Ereğli Konya; Kayseri; Yalova İst.; Avanos Kırşehir; Sarimbey Çorum; Salihli Manisa) 2. Birkaç taneli ufak üzüm salkımı (Zıvarık, Konya; Atabey, Yalvaç, Uluborlu "İsparta; Polatlı, Ankara; Malatya) 3. Burun suyu damlası (Konya; İzmir; Bâlâ Ankara) 4. Yürük kadınlarının başlarına giydikleri üzeri altın veya gümüş paralarla süslenmiş taca benzer bir türlü serpuş (Lağus İsparta).
CİNGOP (İs.), Su maşrapası (Konya).
CİRA (Karaağaç), (Bak: çere. Çille).
COBUT (İs.), Ağzı dar ve emzikli ufak toprak testi (Hacıhüseyin Bakacak - Balıkesir"; Berendi Ereğli-Konya) (Bak: Bocut, boduç).
COMCA İs.), Yemek kepçesi (Balıbey köyü Manisa). ,
COMBU (İs)., Kulplu büyük testi (Çerkeş Çankırı ).
CORİK (İs.), Emziksiz çinko ibrik (Har-pui "Elâzığ).
CÖNGEL (İs.), Kova (Trabzon).
CÖRDEK (İs.), Su bardağı (Sabak Silifke - İçel").
CUKUN (İs.), Demlik (Çala Çıldır- Kars).
CÜCÜR (İs.), Teneke idare lâmbası (İst. f Muh.]).
CÜRDEK (İs.), Su testisi (Mengeser "Doğu-bayazıt).
ÇALBARA (İs.), Tencere (Trabzon köyleri).
ÇALPARA (İs.), i. Küçük tencere (Edirne; Trabzon) .2. Büyük bakır sahan (Osmaneli Bilecik).
ÇALMAÇ (Kastamonu, Koçhisarı İlgaz, Çankırı) Süt sağmaya mahsus ağaçtan saplı kap. (L. 38.).
ÇAM (İs.), Çay bardağı (Yazılıköy Emir-dağı-Afyon).
ÇAMÇA (İs.), Ağaçtan yapılmış su kabı, maşraba (Kenger Kula - Manisa; Berendi Ereğli - Konya) (Bak: Çamçak, çomça).
ÇAMUÇ (İs.), Kepçe: Çamucu yerine as! (İst. \Muh.l).
ÇANGA (İs.), 1. Bakraç, küçük bakraç, süt veya başka şey koymak için küçük el bakırı (Dikmen Biga-Çanakkale; Konya; M. Kemalpaşa Bursa; Bozcaarmut Bozöyük- Bilecik"; Deveçatağı "Kırklareli; Pıravadı Havsa-Edirne; Çorlu Tekirdağ; Aslıhan tepeciği, Balıkesir).
ÇAMÇAK(Gaziantep) Şapşak. Su içilecek tahtadan yapılmış kap. (A. D.).
ÇANAK (Edirne) Ağzı geniş, kulpsuz, pişmiş toprak kap. (L.).
ÇANKA (İs.). Küçük bakır güğüm (Edirne; İst. f?]) (Bak: Çanga).
ÇAPÇAK (İs.), Maşrapa (Bozdoğan "Aydın T Muh.Y).
ÇAPÇAK (İs.), 1. Tahta maşraba (Yayla Kırklareli"; Gelibolu "Çanakkale; Edirne; Adapazarı Kocaeli; Keskin Ankara") (Bak: Çamçak) 2. Ağzı açık fıçı (Argıthanı Ilgm-Konya) 3. Şira süzmeğe yarıyan bir türlü aygıt (Burdur).
ÇARBAN, Ahırlardan saman getirmek için kullanılan özel sepetler (Erzurum).
ÇARHİŞİ, Bir bakır tencere nevi (Çankırı).
ÇARPALA (İs.), Ağzı geniş, altı dar tencere (Gümüşane).
ÇATAL, Ufak küp (Aksaray Konya).
ÇATALCA (Ankara), Bazlama demiri. Bununla bazlamayı tandır içine salarak aleve tutarak kabartırlar. (A. D.).
ÇATRA, Sürahi şeklinde ağaçtan yapılmış su kabı (Anadolu?).
ÇAYNIK (İs.), Çaydanlık (tşkinazköyü Trabzon; Çumra "Konya; Gümüşane).
ÇAYKUŞ (İs.), Çaydanlık, demgeç, demlik (Zile Tokat) (Bak: Çaycoş).
ÇEBRE (İs.), Turşu ve bilhassa üzüm turşusu için kullanılan üstü geniş, altı dar fıçı (Keskin Ankara).
ÇEKECEN (Ankara köyleri). Patlıcan, kabak, domates oymaya yarar aygıt. (A. D.).
ÇELK (İs.), Turşu kabı (inebolu Kastamonu,).
ÇEMBERLİ (Orta Anadolu) Tahtadan yapılmış süt, yağ kabı. (A. D.).
ÇEMÇE (İs.), Kepçe (Aş taşınca çemçenin bahası sorulmaz: (Tokat; Harput Elâzığ Adıyaman, Besni, Kemaliye "Malatya; Ahlat Bitlis).
ÇENDERE (İs.), Su bardağı (Giresun).
ÇENEPE (İs.), Toprak güveç (Kırklareli I Muk. I).
ÇENGİL (İs.), Bakır kova (Adala "Salihli-Manisa" ).
ÇENGİL, Küçük su bakırı (C. A.).
ÇENTE (İs.), Çinko sahan ve tas kapağı (Ankara).
ÇENTİKLİ SAHAN (Çivril), Bakırdan kenarları tırtıllı sahan. (L. 84.).
ÇENTİ (İs.), Bir gözlü heybe (Giresun köyleri).
ÇEPİK (İs.), 1. Yemiş koymıya yarar sepet (Seyhan; Artvin Çoruh"; Erzurum; Amasya; Van) 2. Yünden örme patik (Konya) 3. Gömleğin geniş ve uzun kolu (Malatya) (Bak: Satma) 4. Çekirdek (Tekirdağ köyleri).
ÇEREPENE (İs.), İçinde ekmek pişirilen topraktan yapılmış tepsiye benzer güveç, çanak (Erenköy "Çanakkale \Muh.Y; Seyhan IMuh.i; İpsala, Edirne; Ağrakos "Suşehri-Sivas IMuh.l; Şebinkarahisar "Giresun; İzmir IMuh.]; İst. \Muh.]).
ÇERETME (İs.), Topraktan yapılmış ekmek tepsisi (Şebinkarahisar Giresun \Muh.V) Bak: Çerepene).
ÇERHETUN (İs.), Bakırdan yapılmış uzun saplı, kepçe şeklinde kap, tas (Bitlis)
ÇERPÎNE (Teke), Bir türlü bakır kap. (A. D.).
ÇERTME (İs.), Toprak tencere, güveç (Bulancak Giresun).
ÇETENEK (İs.), 1. Ekmek koymağa mahsus sepet (Ayancık "Sinop; Samsun) 2. (S.) Güç okunan yazı: Kilise karanlık, İncil çe-tenek, papas kör, kim okur, kim dinler (Konya).
ÇEVİRGE (Niğde) Saç üzerinde pişerken yufka ekmeğini çevirmeğe yarar değnek (A. D.)
ÇİFNl (İs.), Ekmek tepsisi (İzmit Kocaeli; Bartın Zonguldak).
ÇİNÇİ (İs.), Cam kap (Emirdağ Afyon; Sarıköy Konya) (Bak: Çincik).
ÇİNÇÎLBİ (İs.), Ufak su tası (Konya).
ÇİNGİL (İs). 1. Küçük bakraç (Ceyhan, Kuzuculu, Dörtyol, Toprakkale, Osmaniye (Seyhan; Bakırdağı Kayseri; Tarsus, Mersin köyleri, Silifke, İçel; Temre "Kaş, Serik Antalya; Yeniköy Ereğli-Konya; Germencik Aydın"; Yılanlı Eğridir-Isparta; Kars (Bak: Çitil, helke) 2. Şip düştü de denilen kapı mandalı (Fenike Antalya") 3. Ağaç veya dağ doruğu (Vezirköprü, Bafra Samsun) 4. Omuz (Sekerobası Maraş) (Bak: Çin, 1).
ÇİNİ (Çorum) Ufak tepsi, sahan. (A. D.).
ÇİNLİK, ÇÎNİLİK (Tosya) Mutfak içinde bulunan sergen (A. D.).
ÇİTMAN (İs.), Saplı süt kovası (Yenice Safranbolu-Zonguldak).
ÇİRENE (İs.), İçerisinde yemek pişirilen bir türlü toprak güveç (Bayramiç Çanakkale") (Bak: Cirepenel).
ÇİREPENE VE ÇİREPNE (İs.), Toprak güveç (Çatalca, Sarıyer İst.).
ÇIKKIR (İs.), Ağaç gövdesinden oyulmuş su fıçısı (Yazılıköy "Emirdağ-Af yon [Muh.]).
ÇINDIK('/sü, Ağzı kapaklı bakır kap (Ka-rahalil "Uşak-Kütahya).
ÇINGIL (Edirne, İbradı), çıngır (Niğde), Çingil (Sandıklı, Konya Ereğlisi) En ufak, kulplu bakır, helke. (A. D.).
ÇINGIR (İs.), 1. Sukovası (Kars) 2. Büyük bakır kap (Kaş Antalya") 3. Atmaca (Kadirli Seyhan).
ÇINIK (İs.), Büyük çorba tası (Bandula Kelkit-Gümüşane).
ÇINKIL (İs.), 1. (Kütahya) (Bak: Çıngıl, 1) 2. Davarın südünü sağmak için kullanılan küçük helke (Şereflikoçhisar Ankara).
ÇIRALIK (İs.), 1. (Kolukısa Konya) (Bak: Çırakman, r) 2. Tenekeden yapılmış idare lâmbası (Gökçam Sungurlu Çorum") (Bak: Çırakman, 2).
ÇITÇITI (İs.), 1. Ufak tabak, ufak kap, küçük iftar tabakları (Tavlusun, Erkilet, Hisarcık, Kayseri) (Bak: Nalbeki) 2. Fermüjep (Gaziantep) (Bak: Çıtçıt, r.).
ÇITIRDI, Ufak bakır sahan (Kayseri).
ÇIV (İs.), Yemek sinisi (Musaustaoğlu Devrek-Zonguldak).
ÇOÇA (İs.), Büyük kaşık, kepçe (İçel).
ÇOKAL VF. ÇOKALCA, (İs.), İçine tereyağı konulan küçük çömlek (Edirne).
ÇOKALA (Teke) Topraktan yapılan güveç (A. D.).
ÇOKALI (İs.). Toprak tencere (Alâiye, Antalya).
ÇOLU (İs.), Uzun saplı süzgeç (Çankırı).
ÇOMÇA (İs.), 1. Büyük ağaç kepçe (Kozan, Kadirli, Seyhan; Tarsus, Mut, İçel; Ka-rahöyük, Akviran, Konya; Manavgat, Serik Antalya; Senirkent, Uluborlu İsparta; De-ğirmendere, Narlıdere İzmir; Karataş Dinar-Afyon; Karakuzu Manisa; Samsun; Ankara; Merzifon "Amasya) 2. Kırlarda pınarlardan suiçmek için çamdan oyulmuş saplı su kabı, çömçe, şapşak, susak (Gürcüköyü, Pazar, Ankara; Mâruf, Çankırı; Samsun").
ÇOMÇAK (Afyonkarahisar) Su içmeğe mahsus maşrapa, çamçak. (A. D.). (Bak: çömçe. A. D.).
ÇÖMÇE (Is.), (Yüreğil, Yeniköy Kayseri; Niksar Tokat) (Bak: Çomça, 2).
ÇOMPAK (İs.), Yayık kolu, bişeği (Baş-köy Ankara) (Bak: Bişek).
ÇORMA, Büyük ağaç kaşık (Anadolu?).
ÇORTİK (İs.), Kepçe biçiminde su kabı (Kemah Erzincan).
ÇOTARA (İs.), Çamdan yapılmış testi, su kabı (Çorak Bolu; Zonguldak).
ÇOTUK (İs.), 1. Su bardağı (Kırşehir) 2. Budaklı eğri ağaç (Mâruf Çankırı").
ÇOTRA, ÇOTURA (Niğde) Şarap kabı. (A. D.).
ÇOTURA("/sJ, Ağaçtan yapılmış su testisi (Bolu; Çankırı; Ankara; Muğla; İzmir; Seyhan; Edirne illeri).
ÇÖMÇA, Kepçe (C. A.).
ÇÖMÇEK (İs.), 1. Ağaçtan oyularak yapılan su kabı (Örencik "Bolu; Ankara; Üç-burgu, Karamusa Devrek-Zonguldak) (Bak: Çömçe, 2).
ÇÖMÇE (İs.), 1. Tahta kepçe (Yozgat; Gaziantep; Seyhan; Amasya; Konya; İçel; Muğla; Çorum illeri) 2 Büyük tahta kaşık ( Amasya).
ÇÖMÇE (İs.), 1. Ağaç kepçe (Kayseri; Büğdüz; Çorum"; Van; Bitlis; Urfa; Adana; İğdecik ve Sancaklıhoz Manisa; Çömelek Mut-lçel; Yozgat; Çanakkale; Edirne; Aziziye Ereğli - Konya; Gümüşane; Diyarbakır; Taşlıçay Ağrı; Ereğli Zonguldak; Erzincan; Aydın; Sarayköy Denizli; Üçem Bâlâ; Ankara; Niğde; Balçova İzmir; Deretürbeli Alanya-Antalya; Heniske "Amasya; Hasançe-lebi Malatya; Çiçekdağ, Genezin Avanos -Kırşehir) 2. Ağaçtan yapılmış su testisi, maşrapa (Çorum) 3. Büyük ağaç kaşık (Kırşehir; Bozan Tokat"; Boğazlıyan Yozgat"; Develi "Kayseri; Manavgat Antalya; Kilis "Gaziantep).
ÇÖMÇÜ (İs.), 1. Toprak su kabı (Daday Kastamonu) 2. Küçük çömlek, küpecik (Zeytinli, Burhaniye, Edremit Balıkesir; Alayunt, Kütahya) 3. Topraktan yapılmış kulpsuz büyük çömlek (Çarşamba Samsun ; Belenkebir'Manisa-.Balıkesir; Yukakayı Eskişehir") 4. Bakır su tası, maşrapa (Bursa; Muğla) 5. Toprak ibrik (Ankara) 6. Kepçe (Çayhan Çanakkale; Arısama Konya").
ÇÖNÇE (İs.), Kepçe, büyük tahta kaşık (Kilis Gaziantep; Seyhan, (Bak: Çömçe, çöm-çek).
ÇÖTEN TAGAR (İs.), İçine şıra koyulan gömülü küp (Zile Tokat).
ÇÖTRE (İs.), Ağaçtan yapılmış su testisi (Pazar Kızılcahamam-Ankara; Bartın Zonguldak).
ÇÖTERE (İs.), Ağaç su bardağı, çömçe (Bolu; Çerkeş Çankırı).
ÇöTÜRE (İs.), Emzikli çam su testisi (Kastamonu; Bolu; Zonguldak illeri).
ÇUĞLU (İs.), i. Kepçe ağı (İnebolu "Kastamonu") 2. Mısır saplarından yapılan yığın (İnebolu "Kastamonu).
ÇUKALA (İs.), Toprak tencere (Çanakkale; Muğla).
ÇUMBUL (İs.), i. Maşrapa (Enez Keşan-Edirne") 2. Yaban üzümü (Marmaris, Deniz-abat Muğla").
ÇÜMÇE (İs.), Ağaç kepçe (Lapseki "Çanakkale).
ÇÜVEN (İs.), Dibi yuvarlak kaim bakır tencere (Eskişehir).
DARACA (İs.), Dut ağacı dallarından veya kamıştan örülmüş yayvan bir türlü ekmek sepeti (Ankara |Bir Kıbrıslıdan\).
DABALAK (İs.), Büyük çömlek, küpecik (Höbek Kayseri).
DABUS (İs.), Testi (Denizli) (Bak: Bo-duç, r).
DA FA (İs.), Bardak (Bozüyük "Bilecik).
DAĞARCIK (Aalacahöyük) Kahve koymaya mahsus deriden yapılmış kap. (L. ıog).
DAĞAR (İs.), 1. Geniş ağızlı, topraktan yapılmış içine su, pekmez, ayran ve yoğurt gibi şeyler konulan bir çeşit küp (Yazı köyü Burdur; İsparta; Demirci Manisa"; Emet Kütahya"; Tire, Bergama, Torbalı, Ödemiş İzmir; Ermenak, Bozkır Konya"; Sulu köyü Tavaklı-Edirne") 2. İçerisine ekmek, küllü su, turşu gibi şeyler konulan kap İsparta; Konya; Çini köyü Akseki-Antalya"; Bozcaada Ça-nakkele") 3. Hamur yuğurmak üzere topraktan yapılmış iki kollu bir çanak (Geyikli (?); Yiğitaliler Bayramiç-Çanakkale) 4. Çömlek (Balıkesir) 5. Tabakhanelerde derileri ıslattıkları havuz (Denizli; İnegöl "Bursa"; Akşehir Konya) 6. Havuz (Zeytinli Seyhan") 7. Toprak mangal (Konya) 8. Fincan yıka-mıya yarıyan telve çanağı (Satılmış köyü Eskişehir) q. Dağarcık (İstanköy adası İzmir) 10. Çiçek saksısı (Gedelek Orhangazi, Bursa).
DAHİN (İs.). Hububat ölçeğinin dörtte biri yerinde kullanılan tas (İlegöp Uluborlu-Isparta) (Bak: Mucur, çanak).
DALAK HEYBESİ (İs.), Ufak heybe, terki heybesi (Höbek Kayseri).
DAMANCAN İs.), Keçi derisinden yapılmış azık dağarcığı (Bolu).
DARÇ (İs.), Teneke maşrapa (Konya).
DAVGANA(İs.), İnce, dar boğazlı, kulpsuz ve uzunca bir çeşit toprak testi (Söğüt Bilecik; Karapınar, Konya, Susığırhk Balıkesir; Kastamonu).
DUBBF. (İs)., 1. Kulplu ve ağzı kapaklı bakırdan su kabı, su güğümü (Araköy Şiran, Gümüşane; Kars; Tirebolu Giresun ; Çakırköy Kayseri; Erzincan; Gâvurdağı (Cebeli-bereket-Seyhan") (Bak: Depme) 2. Bakırdan yapılmış yağ kabı (Dört debbe su getirttim: Şebinkarahisar "Giresun; Kars köyü; Niğde) 3. Büyük fıçı (Trabzon).
DELİ BULU (İs.), İki kulplu büyük su testisi (Hüseyinli köyü Şile-İstanbul).
DENDP2NE (İs.), Parçalanmış delik deşik olmuş çürük kaplar (Alanya Antalya).
DELLE (İs.), Su güğümü (Erzurum ve çevresi).
DENDEN (İs.), 1. Küçük sahan (Kırkağaç Manisa) 2. Bir çeşit kır meyvası (İpsile Hafik-Sivas).
DEPKİ (İs.), 1. Bakırdan yapılmış sürahi şeklinde bir kap: Depkideki süt dökülmüş (Ereğli Baymdır-lzmir") 2. Ağızdan dolma silâh (Cebelibereket Seyhan").
DEPME (İs.), 1. Ağzı geniş güğüm (Afyon; Samsun) (Bak: Debbe) 2. Yünden dokunmuş elbiselik (Tavşanlı Kütahya; Efte Amasya) 3. Çuval (Divriği Sivas) 4. Altmış yetmişteneke buğday alan büyük çuval (Sivas) 5. Kaynak (Bandırma Balıkesir") 6. Ağzı dar terti (Ordu) 7. Bir çeşit yağ kabı (Kayseri).
DEST, Pekmez kazanı (Kayseri).
DIĞAN (İs.), Yağ tavası (Muğla; Denizli; Aydın; Konya; Antalya; A. Karahisar).
DIMBI (İs.), Üstü kesik honi biçiminde küçük yayık (Hamamözü "Gümüşhacıköy, Sa-rıköy Merzifon-Amasya) (Bak: Dımbıl).
DIMBIL (İs.), Küçük yayık (Eskice Me-citözü-Çorum; Vezirköprü Samsun) (Bak: Dımbı).
DINGA (İs.), 1. Tek kulplu küçük testi (Balıkesir; Alibeyli İzmir) 2. Küçük çinko kap (Afyonkarahisar) 3. iki kulplu testi (Ayasköy İzmir) 4. Teneke maşrapa (İst İTİ,) 5. IS.I Ukalâ: Ne dınga adam her şeyden haberi var (Kütahya) 6. | S.l Kel (Alibeyli İzmir).
DİBELEK (İs.), 1. Bakır, bakraç (Antalya) 2. Çömlek (Gödene Finike-Antalya") - 3. Sarımsak döğmek için kullanılan tahta havan (Beypazarı Ankara).
DİKİLİ (İs.), Kevgir (Balıkesir).
DİKMEN ÇANAĞI, Bir nevi yemek tabağı. (A. D.).
DİNGA (İs.). Su maşrapası (Çandarlı Bergama - İzmir).
DİNGİLLİ (İs.), Kapaklı sahan (Serpin köyü Turhal - Tokat").
DİPSEK (İs.), Yayık kolu (Taflı köyü Çarşamba - Samsun).
DİRGENDE (İs.), Yemek çatalı (Kaş Antalya") (Bak: Dirgen, 2).
DİRVANA (İs.), 1. Küçük yayık (Samsun) 2. Güvercin büyüklüğünde kurşuni bir çeşit muhacir kuş (Ziğana Toğrul-Gümüşane)
DOBUÇ (İs.), 1. Cam bardak (Trabzon) (Bak: Boduç, 1) 2. ] S. | Deyyus (Niksar Tokat) 3. Ağaçtan yapılan ve suyu soğuk tutan kap (Trabzon).
DOLCA (İs.), 1. Su bardağı, maşrapa (Kars; Nilüfer Bursa) 2. Kepçe (Çankırı ve dolayı).
DOMBU (İs.), Tahtadan yapılmış üstü kapalı üstüvane biçiminde olup bir delikle bir emziği bulunan su kabı (Kastamonu; Sinop).
DORAK (Kültepe-Kayseri) Yoğurt veya su süzmek için mesamatlı taştan yapılan aygıt. (L. 91. dorak (Niğde) Yoğurdun suyunu süzmek için kullanılan taştan oyma, bir metre uzunlukta üstüvani kap (A. D.).
DÖKÜCÜ (İs.), Bakır ibrik (Adana Seyhan).
DÖLCEK (İs.), Derin yerlerden su almak, kuyulardan su çekmek üzere kullanılan ağaç veya bakırdan yapılmış kova (Gümüşane; Erzincan).
DÖLEKE (İs.), Büyük maşrapa (Sivas).
DÖĞECEK, Sarımsak döğeceği (Ankara, Kültepe-Kayseri) Ağaçtan sarımsak döğmeğe mahsus el, veya tokmağı bulunan aygıt. (L.). (Bak: Düvecek (Bursa) Dibek. (L.).
DÖĞEÇ (Çankırı, Gaziantep), Döveç, (Kırşehir) Ağaçtan oyma döğecek aygıt (A. D.).
DÖNDEREÇ (Avşar), Evirgeç, bişirgeç, bişlegeç, aktarak (A. D.).
DÖME (İs.), 1 Yayık: Döme ayranı iyidir (İspir Erzurum) 2. Tepe, dağ tepesi: Şu dömeye çıkalım biraz hava alalım (Cuma köyü Boyabat - Sinop).
DÖNDÜRMEf/s.), Büyük tepsi (Edirne \Muh.\).
DUBAÇ (İs.), Ağzı geniş su kabı (Boyabat Sinop; İnebolu Kastamonu).
DUĞRAN (İs.), Bir türlü toprak yayık (Akseki Antalya") (Bak: Tut ran).
DULÇE (İs.), Kepçe (Erzurum).
DURAN (İs.), 1. Bir türlü toprak yayık (Konya; Aksaray Niğde"; Akseki Antalya") (Bak: Duğran, tufıan) 2. Dağ yolu (Kuşadası İzmir" ).
DUVAK (Kültepe-Kayseri), Tandır kapağı. (L. 59.) Topraktan mamul tencere ve küp kapağı (Niğde), Tandırın üzerine kapatılan taş kapak. (A. D.).
DUNBUL (İs.), Külek, saplı yağ kutusu (Kisenit "Feke-Seyhan).
DÜMBÜRDEK (İs.), Ağaçtan oyularak yapılan bir çeşit yayık (B. Kızılcık Göksün -Maraş").
DÜREN (İs.), 1. Süt sağmıya yarıyan biı çeşit ağaç kap, külek (Üsküdar İstanbul") 2. (Niğde) 3. Asma yapraklarına arız olan bir hastalık (Bolvadin Afyon).
DÜVEÇ (İs.), Yayık Taygıt anlamına] (Malkara Tekirdağ IMuh.Y) (Bak: Düvecek).
DÜYÜM (İs.), Güğüm (Erzincan).
EKECİK (İs.), 1. Toprak tencere (Genezin Avanos, Kırşehir; Sazlıca, Uluağaç Niğde; Balçova İzmir) 2. Reçel kavanozu (Konya).
EKMEK TANDIRI (Kültepe-Kayseri) Cidarlarına hamur yapıştırılarak ekmek pişirilen gömme ocak. Parçaları: yere gömülü tandır. Duvak adı verilen kapak, kule, kuvle adı verilen hava değili. Hecirget: tandır üzerinde yemek pişirilirken konan çapraz demir. (L. 59).
EKMEK KÜREĞİ (Bilecik), Ekmeği fırında idare için halka şeklinde saplı aygıt. (L. 62.) tahta ekmek küreği. (E.).
EKMEK TAHTASI (Çivril), Senit. (L. 65). Yufka ekmeği açmak için kullanılır. Senit bu vazifeyi görmekle beraber, aynı zamanda kıyma tahtasıdır.
EKŞİMİŞ KAVANOZU (Edirne), Ekşimiş muhafazasına mahsus kavanoz. Ekşimiş: ekşimik, ekşi ayranın kaynatılmasından elde edilen yağsız peynir, veya çökelek.
ELCE, ELLİCE (Ahlat). Elice (Orta Anadolu) bir kulplu küçük tencere ,tava. (A. D'.).
ELEK, Un ve saire elemeğe mahsus aygıt. Yoğun elek: kaba elek. (L. roj). İnce elek. Elekçi: Elek yapıp satan.
ELÇEK (İs.), 1. Tencere (Ağzıkaraca, Kozan Seyhan") 2. Çıkrık kolu (Güllü Bol-dan-Denizli) (Bak: Elcik, 5).
ELDIĞANI (İs.), Küçük tava (Başköy İsparta).
ELİCE (İs.), 1. Tava (Van; Şeydin Ava-nos-Kırşehir) 2. Kazan: Elicemiz sizde mi? (Sarkışla Sivas).
ELTÜVİ (İs.), Yağ eritilen küçük el tavası (Safranbolu Zonguldak).
EL YASLAĞACI (Kastamonu), Bazlama tahtası. (Bak: Yaslağaç. (L.).
ENTE (İs.), Kulpu kırık çömlek (Saraycık Konya" ).
ENSERAN (Bursa), ensıran (Bilecik, Safranbolu), eysıran (Kırşehir, Ankara), eyseran (Bolu) eğsiran (İsparta), iskıran (Dinar) eysi-sıran (Kırşehir), eyseren (İnegöl, Zonguldak) teknedeki hamuru kazmaya yarıyan demir aygıt. Hamur kazıyacağı (Gölpazarı-Bilecik) (L. 69).
ERSİN (Van, Çorum, Ahlat), Hamur teknesini temizliyen, kazıyan demir âlet (A. D.).
ET TAHTASI (Kastamonu), Tahtadan et kıymaya mahsus kendinden kulplu aygıt. (L. 67).
EVRAĞAÇ (Çorum, Avşar, Yozgat), Ev-reğeç, evreyeç (Çubuk), evrecek (Çankırı), ev-reç (Urfa) saç üzerindeki yufkayı çevirmek için kullanılan aygıt. Tandırda ekmek yapılırken ekmeği çevirmeye yarar aygıt. Bisleğeç, pişirgeç, pisi ağaç. (L. 68). Pelte pişirmek için demir aygıt. (Kırşehir) (A. D.).
EVSECEK (İs.), Hububatın taşlarını ayıklamakta kullanılan kestane ve budaksız ağaçlardan yapılmış az kenarlı tepsi (Alucra, Bülbül "Şebinkarahisar - Giresun"; Düzce; Berk köyü Bolu; Ünye Ordu) (Bmk: Evsecik, tepıır).
EVZİK (İs.), Çaydanlık (Niğde).
EYSERAN (Bolu) (Bak: enseran. A. D.).
FAR (İs.), Çamaşır kazanı (Yerköy Yozgat).
FARAÇ (İs.), Mısır kavurmak için tenekeden yapılan tava: Faracı getir de mısır kavuralım (Akçapınar Bursa [Muh.]").
FEDİRE (İs.), Tahta bakraç, külek (Has-köy Edirne) (Bak: Külek).
FİRKİ (İs.), İçinde yemek yenen bakır küçük leğen (Kafa İncesu-Kayseri).
FIKA (İs.), ı.İki kulplu, ufak su tstisi (Danişment, İbkaiye, Biga Çanakkale) 2. Kutu (Hüseyinli "Beykoz-lstanbul [?").
FIKFIKI (İs.), Çam testisi (Ayaş Ankara) (Bak: Fıkı).
FIKI (İs.), Küçük tssti (Çavuş köyü İnegöl Bursa) (Bak: Fıkfıkı).
FIKKA (İs.), Ufak kutu (Şile İstanbul). (Bak: Fıka, 2).
FİLİKA (İs.), İdare lâmbası (Ömerli Ulukışla-N iğde).
FINCIK (Kadirli), Maşrapa.
FURUN, EKMEK FURUNU (Gölpazarı-Bilecik), (L. 61).
FUTGA (İs.), Tencere (Sarayköy Denizli).
FUTTU (İs.), 1. Topraktan yapılmış su maşrapası (Hadım Konya) 2. Küçük çömlek (Pirlerkondu Hadım-Konya).
GALAZ (İs.), Deriden yapılma su kabı, bir çeşit matara (Maraş).
GANIK (İs)., Sürahi: Ganığın kapağı yok (Aydın) (Bak: Ganete, 1).
GARMA (?), Büyük tencere. (L. 79).
GELBERİ (Bursa), Gelbere (Kırkağaç-Manisa), Ateş çekmeğe yarıyan ucu eğri, ince ve uzun demir aygıt. (L.). Ateş, kül çekmeğe ve değirmende un çekmeğe mahsus aygıt.
GENİK, Sürahi (Seki yaylası İsparta).
GERDELE (İs.), İçine süt sağılan, kova biçiminde tahta kap, külek (Şahin Malkara-T ekirdağ).
GERGEDE (İs.), Büyük kazan (Gökköy Reşadiye-Tokat").
GILGIL (Gaziantep), Boğazı uzun bir çeşit kulpsuz desti, sürahi. (A. D.).
G1NDIK (İs.), Ağzı dar küçük çömlek (Ahlat Bitlis).
GIRMIÇYA (İs.), Boduç, küçük tssti (İs-haklı Bolvadin-Afyon).
GIRGIRI (İs.), Ağzı dar testi: Şu gırgırıyı çeşmeden doldur (Ayaş Ankara).
GİLDEN (Fethiye), Su bardağı (A. D.).
GİRGE (İs.), 1. Büyük kazan (Tokat ve dolayı; Şebinkarahisar Giresun; Ağrakos Su-şehri-Sivas; Dişli "Bolvadin-Afyon") 2. Binanın aşağı katı (Beypazarı Ankara).
GÖBEKLİ TAS (Karahacılı), Kaidesinde göbek olan tas. Dua yazılı olanına şifa tası denir.
GÖPELİ (İs.), Küçük kazan (Develi Kayseri) (Bak: Köpeli).
GÖPREÇ (İs.), Tereyağı çömleği (Kula İzmir).
GÖVELEÇ (İs.), Büyük tahta kova (Araç Kastamonu").
GÖVLEK (İs.), 1. Kova: Kuyudan bir gövlek su çekiyor (Bolu) (Bak: Güvlek, külek) 2. Kağnı tekerleğinin ortasında dönen ağaç (Aküren Safranbolu-Zonguldak) (Bak: Gövelek ).
GUDURUÇ, Tencere şeklinde olan güveç (Erzurum).
GURDEZEN, Süt koymağa yarıyan leğen şeklinde toprak bir kap (Ahlat Bitlis).
GURŞANE (Kastamonu), kuşhane (Erzurum), Kuşane adı verilen tencere (A. D.).
GÜBE (İs.), Testi (Balıkesir).
GÜBÜ (İs.), Süt çalkamak için kullanılan yayık (Edirne; Konya; Gâvurdağ Cebelibere-ket-Seyhan; Bursa \Muh.}).
GÜBÜREN (İs.), Boynu kopuk testi (Zey-ve Çal-Denizli).
GÜDÜLEK (İs.), Ağzını kırmak suretiyle testiden yapılan küp (Çivril Denizli).
GÜDÜLÜK (İs.), 1. Ağzı kırık testi (Bolvadin Afyon) 2. Saklambaç ve fal oyununda ebelik: Ali tembildir, gayrı güdülükten çıkmaz (İncesu Kayseri).
GÜDÜRÜK (İs.), 1. Eski testi: Ahmet bir güdiiriik para bulmuş (Belariya Muğla) (Bak: Güdük) 2. Ağzı ve kulpu kırık testi: Testici testinin güdürüğünü kullanır (Akşehir, Konya).
GÜĞÜM (Malatya, İstanbul), Altı geniş, ağzı dar, saplı ve emzikli su nakline mahsus ba-rık kap. (L.). Trabzonda buna halastar derler. (L.).
GÜLAPTAN, Ele gül suyu dökmek için kullanılan kap (Amasya).
GÜMLEK (İs.), Su kovası (Simav Kütahya).
GÜMLÜ (İs.), Küçük küp (Zıvarık Konya; Sandıklı Afyon; Güllü Boldan-Denizli; Alanya Antalya) (Konya, İsparta) Tek kulplu şişkince küçük küp, çömlek. (A. D.).
GÜMRÜ (İs.), Küçük küp (Dedeler (Ereğli - Konya).
GÜVERE (İs.), Büyük su tulumu (Tılfar Gaziantep).
GÜRBÜ (Kırkağaç), Topraktan yapılan küp. (A. D.).
GÜRÎK (İs.), Küçük testi (Erzincan).
GÜRLEN (İs.), İki kulplu ağzı ve karnı geniş küçük küp (Marmaris Muğla; Yumrutaş Acıpayam-Denizli).
GÜŞANE (Bolu), Kırşehir), Küçük tencere. (A. D.).
GÜVLEK (İs.), Tahtadan yapılmış su kabı (Gerede, Bolu; Çerkeş, Eski çamlar güvlek oldu: Çankırı; Kastamonu; Konya; Malatya; Boyabat Sinop") (Bak: Çalmaç 3, çotra, dom-bu, külek).
GÜVEÇ (Ankara), Pişmiş topraktan içinde yemek pişirilen veya kahve kavrulan kap. (L. 108.).
HABENE (İs.), Testi (Bilecik; Kocaeli; Bursa; Ankara; Samsun; Amasya; Erzurum).
HAF (İs.), 1. Göl (Tosya Kastamonu") 2. Çeşme yalağı (Akçakaya).
HALASTAR (İs.), Çay demliği, küçük güğüm (Bursa köyleri; Tirebolu Giresun"; Çarşamba, Balaç, Samsun; Ordu; Trabzon ve dolayı; Rize; Amasya; Bahçe Seyhan; Sinop; Gü-müşane) (Bak: Halastır).
HALKE (İs.), Bakraç, güğüm (Çankırı; Kütahya illeri).
HAMAM LEĞENİ (Ankara). Bakırdan kalaylı ve hamamda yıkanmak için kullanılan dibi geniş, ağzı nisbeten darca kap. (L. 92.).
HAMUR KAZIYACAĞI (Gölpazarı-BİIe-cik), (Bak: ensiran. (L. 69.).
HAMUR TAHTASI (Kültepe - Kayseri), Kısa dört ayaklı veya ayaksız hamur açmaya mahsus tahta aygıt. Yaslağaç (Kastamonu). (L. 65).
HAMUR TEKNESİ (Çivril). Oyma hamur teknesi (Gölpazarı-Bilecik), Oyma tekne (Bursa), İçinde hamur yoğurmaya yarıyan kulplu kulpsuz tekne. (L. 64.).
HAMZAN (İs.), Çirişle çapıttan yapılmış yağ kabı: Hamzanın yağı güzel olur (Maraş; Gâvurdağ Cebelibereket, Kadirli Adana-Sey-han; Karadiken Tarsus-İçel; Pazarcık Gaziantep").
HANGİL (İs.), Kova: Kız şu hangili kuyudan doldur da gel (Adana; Malatya) (Bak: Hangıl).
HANKİL (Malatya), Bakırdan yapılan kap, bakraç. (A. D.).
HANTA (İs.), Yekpare ağaçtan oyulmuş dört kulplu tekne (Bozlar Burdur").
HAP GÖTÜREN (İs.), Büyük yaba (Ergine Bakacak, Çağış "Balıkesir).
HAPUŞA("7sü, Maşrapa (Yamanlardağı İzmir).
HAPZA (İs.), Birkaç sene sürülmemiş tarla (Ayaş Ankara").
HARAL (İs.), Kıldan yapılmış büyük çuval (Kayseri; Giresun; Gâvurdağı, Seyhan; Maraş; yozgat).
HARAMA (İs.), Tencere (Simav Kütahya) (Bak: Hereni).
HARANA (İs.), 1. Tencere (Yürükler, Kalanköy, Demirliarifler Tavşanlı, Kütahya; Kula "Manisa"; Eğrigöz (?); İsparta; Denizli; Çamaltı, Bergama, Menemen, İzmir; Balıkesir; Serik Antalya) (Bak: Harama, harani, hereni) 2. Büyük kazan (Urla İzmir"; Bursa \Muh.\; Bıyıkali köyü Tekirdağ \Muh.\) 3. Küçük kazan (Gökkaya "Turgutlu - Manisa"; Kastamonu; Reyhan Bursa) (Denizli, Menteşe), her eni: (Adana, Çankırı, Ankara, Kırşehir) Toprak tencere (Denizli) Bakır tencere (Denizli) Büyük tencere (Menteşe) (A. D.). Bakır Kazanın küçüğü tencerenin büyüğü (A. D.)
HARAR (İs.), 1. Büyük kıl çuval (Konya; İzmir; Denizli; Ankara; Amasya; Malatya) 2. Büyük sepet veya küfe (Giresun).
HARBÎ, demir maşa. (E.).
HAŞA (İs.), 1. Büyük kıl çuval (Gaziantep; Maraş; Kayseri; Konya) 2. Küllü su ile kaba kiri alınmış çamaşır (Ordu; Giresun).
HAYRAT KAZANI, İçinde yemek pişen gayet büyük kazan (Çankırı).
HAVAN VE KOLU, Madeni dibek. (L. 100).
HEClRGET (Kültepe - Kayseri), Yemek pişirilirken tava veya diğer bir kabı tutmak üzere tandır üstüne konan çapraz demir. (L, 59).
HEDİRGEÇ (Elbistan, Develi - Kayseri, Sarkışla-Sivas, Kocaeli), Tandır üstüne konan saçayağı. (S. D. 713). Karşılaştırır: hecirget.
HEKE (İs.), Süt sağmaya ve su kaymağa yarıyan bakır kap (Sabanlı köyü Karapınar -Konya) (Bak: Helke).
HELEKE (İs.), 1. Teneke (Ankara) 2. Su bakracı, su kabı: Heleke ile çeşmeden su aldım (Yozgat) 3. Kova (Kayseri çevresi) 4. Düğün eğlencesi (Seyitgazi Eskişehir).
HELEK (Teke), bakraç. (A. D.).
HELİKE (İs.), Bakraç (Gödene Finike-Antalya) (Bak: Helke, 1).
HELİP (İs.), Ağzı geniş sırlı küp (Diyarbakır).
HELKE (İs.), 1. Süt sağmıya yarıyan ve kuyudan su çekilen saçtan veya bakırdan yapılmış kova (Kayseri; İsparta; Kırşehir; İzmir; Seyhan; Zonguldak; Ankara; Kocaeli; Bolu; Çorum; Kütahya; Sivas; Erzurum; Bolu; Afyon; Gümüşane; Aydın; Denizli; Sinop; İçel; Giresun; Çankırı; Konya; Manisa; Antalya; Bilecik; Bursa; Samsun; Malatya; Edirne) (Bak: Bedre, çalmaç 3, çingil 1, herke) 2. Ağaçtan oyulmuş su kabı (Suşehri Sivas; Şebinkarahisar Giresun") 3. Hamur leyeni (Karkın l?]).
HELKEK (İs.), Kova, bakraç (Ayvalı köyü Taşköprü, Kastamonu; Cuma köyü Boya-bat-Sinop) (Bak: Helke 1, helki).
HELKER (İs.), Çam gövdesinden oyulmuş yekpare su kovası (Bozlar köyü Burdur)
HELKİN (İs.), Kazan veya tencere (Küpeli Bünyan-Kayseri; Genezin Avanos-Kır-şehir) (Bak: Helgin).
HELVACI KAZANI (Bursa), İçinde helva pişirilen kazan. (L.).
HENKE (İs.), Çinko kova (S. Karahisar).
HERECE (İs.), Yayık Taygıtl (Dumlupı-nar Çankırı).
HERENE (Kültepe-Kayseri), hereni (Ankara, Adana, Kırşehir, Çankırı), hervane (Bursa) seferi harani (Çivril), Küçük kazan, büyük tencere, kuzu tenvceresi, Bursada hervanenin küçüğüne kuşhane derler. (L.).
HERENİ (İs.), Küçük kazan (Konya; Seyhan; Sinop; Çorum illeri).
HERKEK (İs.), Bakraç (Boyabat Sinop).
HEVİK (İs.), i. 18-20 kilo kadar akar alan küp (Kayseri) 2. Küçük küp (Küpeli, Habek Kayseri").
HEVRÜK (İs.), Lâzımlık, oturak (Kasta monu).
HINAÇA (İs.), Küçük küp (Holanta köyü Sivrihisar-Eskişehir).
HIRÇA (İs.), Yayık [?] Kemaliye Malatya).
HIZMAN, İçi sırlı yağ küpü (Kayseri).
HİLLE (İs.), Leğen kadar kenarlı olan büyük kazan (Urfa).
HİNGÎL, Su kovası (A. ?).
HİSAR TESTİSİ, Üç kuşaklı, karnında bağlaması olan ve oturakta duran büyük su testisi (A. D.).
HOPSAR (İs.), 1. İçinde yemek pişirilen çömlek (Hamurcu Kayseri) 2. Uzun müddet ekilmemiş tarla (Cenezin Avanos-Kırşe-hir) (Bak: Hopsa, 2).
HOPUCUK (İs.), İki kulplu çömlek (Konya).
HOŞAF KÂSESİ (İstanbul), Hoşaf içilen kâse. (L. 97.).
HÖMBÜL (İs.), Mısır kavurmağa yarıyan kap (Karacabey Bursa \Muh.")
HUNU (İs.), Kutu: Şeker, kahve hunularım getir (Hocaköyü İnegöl-Bursa).
HÜDDÜ (İs.), Çömlek (Kayapmar Konya").
HÜLÜP (İs.), Toprak çanak (Çermik Diyarbakır").
İBRİK (Edirne), Pişmiş topraktan su kabı. (L. 92). Kulplu emzikli bakır, pirinç veya gümüşten su kabı. (L. 94).
İLİŞTİR (İs.), 1. Kevgir (İsparta; İlgaz Çankırı; Keskin; Ağaeli "Kalecik, Ankara; Antalya; Merzifon Amasya; Başağrı Mesu-diye-Giresun; Sivas; Kars; Ünye Ordu"; Tokat; Denizli; Bolu; Emet, Kütahya; Konya; Trabzon; Gelenbe Kırkağaç-Manisa; Har-put Elâzığ; Hacılar, Malatya; Çorum; Afyon; Niğde; Bornova İzmir; İnönü, Söğüt Bilecik"; Şebinkarahisar Giresun; Gerze Sinop; Balaç Samsun) (Bak: Kemis) 2. El leğeni (Deretürbeli Alanya - Antalya) Gaziantep, İliştir (İsparta, Kütahya, Afyon, Mecitözü, Bolu, Sandıklı) Makarna süzmek için kullanılan bakırdan delikli kap. (A. D.).
İSLANGA (İs.), Tekne (Safranbolu Zonguldak).
ICIRIK (İs.), Yağ tavası (Erzincan).
KABICAK (İs.), İnce tahtadan yapılmış koni biçiminde kutu (Kütahya).
KAÇİ (İs.), Kırık saksı (Trabzon).
KADDUS (İs.), Saçtan yapılmış kulplu su kabı (Kilis Gaziantep).
KADELE (Van), Küçük küp, küpecik (A.D.).
KALDIRIM (İs.), 1. Pekmez küpeciği (Ce-mele Kırşehir) 2.Oda döşemesi (Umurlu Aydın) 3. Raf (Çal Denizli) 4. [S.] Büyükçe: Mehmetten biraz kaldırım (Çivril Denizli ).
KADIZ (İs.), Büyük fıçı (Karamehmet Çorlu-Tekirdağ").
KADUS, Büyük bakır kova (A. ?).
KADUZ (İs.), Ağzı geniş, aşağısı dar büyük fıçı (Edirne \Muh.\).
KAFAKA (İs.), Güğüm (Sürmene Trabzon; Ağdar Artvin-Çoruh) (Bak: Kafuka).
KAHVE DAĞARCIĞI, (Bak: dağarcık. L. 109).
KAHVE DAMLALIĞI (Ankara), Pişmiş topraktan üstü süzgeçli bir kap olup kahve fincanları yıkandıktan sonra silinmeden kenarına dizilirse kendi kendine kurur. (L. 109).
KAHVE GÜVEÇİ (Ankara), Pişmiş topraktan kahve kavurmaya mahsus kap. Kahve tavası. (L. 108).
KALAZ (İs.), Yolculukta kullanılan sahti- -yandan yapılmış su kabı (Önsen Maraş).
KAMUS (İs.), 1. Kepçe (Malatya ve çevresi) 2. Kevgir (Harput ve dolayı).
KANA (İs.), 1. Güğüm; sürahi (Edirne; Trabzon) 2. Ağaçların kökünden çıkan piç (Manisa ve dolayı).
KANAMAZ (İs.), Kazandan su almak için kullanılan uzun saplı kepçe (Burdur).
KANAVAZ (İs.), Sapı bakır çömlek (Hi-sarardı Muğla").
KANATA (İs.), Maşrapa (Bafra Samsun).
KANETE (İs.), 1. Çinko maşrapa (Bulancak Giresun") 2. Üstü madenî kapaklı sürahi (Aydıncık Balıkesir).
KANGAY (İs.), Kazan (Aydın).
KANIK (İs.), Sürahi (Milas, Marmaris Muğla" ).
KANVE (İs.), Halı modeli (Eğridir, İsparta).
KAPAKLI (Kültepe-Kayseri), Bakır lenger. (L. 82).
KAPIĞA (İs.), Güğüm (Şebinkarahisar Giresun").
KAPIRCAK (İs.), 1. Tahta kutu (Büyük-çekmece İst. \Muh.\; Germiyan Çorlu- Tekirdağ \Muh.") 2. Gelincik çiçeği (Sarılar İzmir").
KAPLIK (Çankırı), Mutfakta kap kaçak koymaya mahsus sergen. (L.).
KARAS (İs.), Büyük küp (Başvartanik Çemişgezek-Tunceli).
KARAVANA (Kastamonu) Bakırdan kalaylı yemek aktarılan kap. (L.).
KAPRAN (İs.), i. Küçük kutu (İlyas Ka-ramürsel-Kocaeli) 2. Ağaç kovuğu (Ortalık Ayancık-Sinop).
KARBAN (İs.), 1. İçinde çamaşır ıslatılan tahta kova, (Ayakkademirciler Zonguldak) 2. Civcivleri muhafaza için söğüt dalından yapılmış kubbemsi sepet (Gebe Ereğli - Zonguldak) 3. Tahta kutu (Kargı Tosya-Kasta-monu) 4. El sepeti (Bolu).
KÂSE, Fayans hoşaf kabı. (L.).
KAŞIK (İstanbul), Musahipzade Celâl Eski İstanbul adlı eserinde kaşık çeşitlerine dair etraflı izahat verir. Yalnız kaşıktaki tenev-vü Türk mutfağının çok ileri bir seviyede olduğuna tanıklık eder. Aynı zenginliği bakır eşyada da görmekteyiz. (L. 101, 102).
KAŞIKLIK (Ankara), İçine kaşıkları yerleştirip duvara asmaya mahsus tahtadan veya soyulmuş ağaç kabuğundan yapılmış aygıt. Bu bilhassa kavsara adı verilen inceltilmiş çam ağacından yapılır. (Not: kavsak (Tire-lzmir) mısır koçanı ve kabuğu, koçanı saran mısır yaprağı. (S. D. 852). (L.).
KATANYA (İs.), Tahtadan oyulmuş bir çeşit yemek kabı (Urla İzmir).
KATIRENBİZ (İs.), İçine peynir, domates salçası gib şeyler konulan ağzı geniş tahta kavanoz (Gaziantep).
KATIRENBİZ, İçine domates pekmezi, yağlı şeyler konan ve el ile yapılmış olan ağzı geniş, içi bol cam kavanoz (Gaziantep).
KATNERİ (İs.), Büyük kazan (Hemşin köyleri Rize).
KATRAN ÇÖMLEĞİ, (Bak: Çömlek. L. 74).
KAV (İs.), 1. Çanak, çömlek işlerinde kullanılan sarı veya kırmızı toprak (Kargın, Erzurum; Beşikdağ | ?J; Köy, Kars; Cenciğe Erzincan; Kitre Bayburt-Gümüşane ).
KAVANA (İs.), 1. Ağaçtan yapılmış küçük yağ kabı (Kilat Trabzon"; Gümüşane) 2. Litre (Cebel Eğridir-Isparta) 3. Bir litrelik porselen veya teneke maşrapa (Cebel. İsparta) 4, Tahta tekne (Aybastı Ordu").
KAVANOZ (Edirne), Pişmiş topraktan boyunlu, kulplu ve kulpsuz derince kap. Ekşimiş kavanozu, reçel kavanozu. (L. 80).
KAVSALA (Kastamonu), Çam kabuğundan yapılmış döıtköşe ve kapaklı çamaşır sepeti. (L. 104).
KAVŞARA (Ankara), İnceltilmiş çam yon gası olup bununla kaşıklık yapılır. (L.).
KAVURCAK (İs.), Tava (Akhisar Manisa).
KAVURGEÇ (İs.), 1. Mısır patlatmağa mahsus tel elektrik veya tava (Cide Kastamonu) 2. Kahve tavası (Gemlik Bursa).
KAYMATLI (İs.), Bakırdan yapılan küçük kazan (Banus köyü Eğridir-Isparta).
KAYNAKMA (İs.), Küçük kazan (Düğrek Muğla).
KAYNATMA (İs.), Su ısıtmağa mahsus kulpsuz küçük kazan (Bodrum, Ahiköy, Milas Muğla" ).
KAZAN, (Bak: helvacı kazanı. (L.).
KAZANÇE (İs.), Yağ tavası (Çumra Konya").
KAZGIÇ (İs.), Tandıra yapıştırılan ekmeklerin zor çıkanlarını kolaylıkla almak için ekmek ile tandır arasına sokulan bir âlet (Güvenç Konya ).
KAZIYACAK, (Bak: Hamur kazıyacağı, ensıran. (L.6g).
KAZZİK (İs.), Küçük kazan (Malatya).
KEFETİRE (İs.), Sebze yıkamağa mahsus delikli bir kap (Boğazköy Çatalca-lst.).
KELESEN (İs.), Tekne: Gelesende çamaşır yıkanır (Afyonkarahisar).
KELTER (İs.), Küfe, sepet (Kütahya ve çevresi; Kadıköy Sarayköy - Denizli; Armutlu Kemalpaşa, Menemen, Bayındır "İzmir; Manisa; Banus "Eğridir, Keçiborlu İsparta; Sandıklı Afyon) (Bak: Sele).
KEMİS (Malatya, Kütahya), Bakır büyük süzgeç. (A. D.).
KEMİŞ (İs.), Kevgir (Zile Develi-Kay-seri).
KENE (Muğla), Büyük testi (A. D.).
KENNE (İs.), Testi (Gaziantep; Bursa \Mulı.\).
KENNİP (İs.), 1. Tahtadan yapılmış su tası (Nizip Gaziantep) 2. Bir kilo kadar alan tahta çömlek (Bayramhacı Kayseri) 3. Tahtadan yapılmış un kutusu (Küpeli Bünyan-Kayseri).
KEPÇE, Süzmeğe, yemek karıştırmağa veya almaya mahsus bir mutfak aygıtı olup göreceği vazifeye göre bakırdan veya ağaçtan olur. kevgir kepçe, süzgeçti kepçe, tarhana kepçesi. (E.).
KERAZ (İs.), Toprak testi (Elâzığ; Urfa).
KEREZ (İs.), Testi (Harput, Çemişgezek Tunceli; Şaphane "Gediz-Kütahya; Diyarbakır).
KERDEL (İs.), Yarım fıçı biçiminde tahta kova (Bergama İzmir) (Orta Anadolu) Kova cinsinden bir su kabı.
KEPİ (Çivril), Tutağaç. Bezden yapılmış tencereyi ateşten indirmeye mahsus nesne. (L. 9o).
KERELE (Yozgat), Sığır hayvanlarının mayısından yapılan üstüvane şeklinde kap. (A. D.).
KERKÜR (İs.), Ağaçtan yapılmış saplı su kabı (Elmalı "Antalya")
KERNABA (İs.), Kulplu maşrapa (Petür-ge Malatya").
KERNEP (İs.), i. Tahta külek: Pınardan bir kernep su getir (Başak Hekimhan - Malatya") 2. Su kabağı (Antakya Hatay; Seyhan).
KERNİP (Kırşehir, Yozgat, Maraş), Kulplu ufak yağ küleği. Su tası (A. D.).
KEROS (İs.), i. Topraktan yapılan çanak, küp (Narman Tortum - Erzurum") 2. Tandır yapılırken çamurun birbirine yapışmaması için kullanılan tahta âlet (Narman Tortum - Erzurum).
KESEN (İs.), 1. Tırmık (Edirne; Cerze, Ayancık, Sinop) 2. Boz renkli toprak (Çumra, Taşağıl, Ereğli Konya") 3. Su kovası (Gaziantep) 4. Azmış ve yayılmış yara (Kastamonu).
KEŞK (İs.), Leyen (Erkilet Kayseri").
KEVGİR (Sandıklı, Kırşehir, Niğde, Ankara), kevgür (Bolu), Ufak kulplu, ufak delikli süzgeç olup pilâv, makarna gibi yemekleri karıştırmak ve kurtarmak için kullanılır. (L. 88).
KEVKİ (İs.), Su kabağından yapılan tas, çömçe (Mut İçel"; Yeniköy Ceyhan-Seyhan) (Bak: Kernip, susak).
KIDI (İs.), Topraktan yapılmış küçük süt kabı, (Kaymaz Sivrihisar-Eskişehir").
KİLDEN, Tas şeklinde olan güveç (Erzurum).
KILTIMA (İs.), Toprak yayık (Osmancık Çorum"; Heris Tokat).
KINA TASI, Gelin ve güveye kına yakmak için kullanılan tas. (Sivas).
KIPRA (İs.), İki kulplu testi (Söğüt Bilecik).
KIRÇAK (İs.), 1. Dibi dar, üstü geniş su fıçısı (Koruköy; Silivri Yalova", İst. |MuhJ,; Çeşme İzmir") 2. Fıçı (Korucu köy Edirne).
KIRMA (Kırkağaç), Bakırdan yapılan kapaklı sahan (A, D.).
KIRMITÇA, KIRMIÇÇA (Orta Anadolu), Topraktan yapılan harareti saklıyan, testiden küçük kulpsuz bardak. (A. D.).
KIRMIÇCI, Emziksiz su testisi, su küpü (Kayseri).
KIVICIK (İs.), Peynir yapmak için süt pişirilirken kazanın dibine yapışan kısım (Çay-han Ereğli-Konya).
KIVRIK IS.I, 1. Buruşuk, kıvrılmış (Ak-köy Söğüt-Bilecik") 2. (İs.) Çömlek, tencere (Bağarası Söke-Aydm (yürükler)"; Kü-çükbahçe İzmir") 3. (İs.) Kulplu testi (İs-tanköy adası İzmir IMuh.l") 4. (İs.) Yılan (Edirne).
KIYIKLI, Tepsi.
KIYILI (İs.), Börek tepsisi (İzmir; Aydın; Gümüsane; Trabzon).
KIYILI (İs.), Tencereden biraz büyük olan kazan (Doğanbeyli Seyhan).
KIYIŞLI (Gökçeler köyü), Sini (A. D.).
KIYLIKLI (İs.), Kenarlı tepsi (Ereğli Zonguldak ).
KIYMA TAHTASI (Ankara), Künde, sinit. (L. 66).
KİDİS, Toprak su kabı (Kayseri).
KlLİK, Karavana (Kayseri).
KlLDEN (Antalya), Bakırdan yapılan su tası. (A. D.).
KİLSENCE (İs.), Lif, tarak, kese v. s. hamam levazımının konup taşındığı, dibi süzgeçli kap (Erzincan) (Bak: Kildan).
KİPÎRLİ (S.), Kenarı kırtıklı, dişli sahan (Kadınhanı Burdur").
KİRTİKLİ (İs.), Kenarı tırtıklı kap (Adana Seyhan").
KİSMEK (İs.), Varil, fıçı: Bir kismek çimento aldım (Mersin İçel").
KİLTENE (İs.), Tencere (İncirgediği KaraisalI - Seyhan).
KOÇ KULAK (İs.), İki kulplu küçük küp ( Giresun).
KOKRAMA (Menteşe), Testi, su kabı. (A. D.).
KOLOMAN (İs.), Pekmez koymağa yarar büyük küp (İslâhiye Rize").
KÖFÜK (İs.), 1. Killi, yumuşak taş (Gülnar Afyon) (Bak: Köfeke) 2. (S.) Bos:
Köfük fıçı (Türkeli Ayancık-Sinop").
KÖKE (İs.), 1. Toprak tencere, güveç (Gökmarmara Akhisar-M anisa") 2. Silisli, kumlu taş (Kızıldere Kütahya) 3. İki metre derinlikten çıkan toprak (Balıkesir).
KÖMBEÇ (Manisa), Su testisi (A. D.).
KÖPEÇ (Denizli), İçerisine pekmez konan, iki saplı onbeş okka kadar su alan testi (A. D.).
KÖRLEK (Teke), Testi (A. D.).
KÖPELİ (İs,), Küçük kazan (Develi Kayseri) (Bak: Göpeli).
KÖVKEK (İs.), Çamdan oyulmuş emzikli su kabı (Kastamonu).
KÖZE (İs.), Su testisi (Çatalca İst.).
KÖZ TAVASI (Gaziantep), Ateş küreği. (A. D.).
KUDEYT (İs.), Kova (Keskin Ankara).
KUDUL (İs.), Ufak toprak güveç (Erzurum).
KUKMA (İs.), Güğüm (Boyabat Sinop"; Mapavri Rize").
KUKMA (İs.), Güğüm (Boyabat Sinop).
KULAKLI (İs.), 1. Büyük bakır kazan (Pazarköy Eğridir-Isparta).
KULKUL (İs.), Sürahi büyüklüğündeki testi (Hacıömer köyü Şebinkarahisar - Giresun").
KUMAN (İs.), İbrik (Bursa [Muh. 1; İst. [Muh.l; Alâiye Antalya; Ilgın Konya").
KUMBURÇA (İs.), Sefertası (Salâtin Ti-re-İzmir").
KUNGULA, Böndinin küçüğü (A. D.).
KUNGULU (İs.), Küçük testi (Türkşeıef-li Haymana-Ankara).
KUPA, Bardak (Acıpayam Denizli").
KÜPELİ (Karahacılı), Kazan. (L.).
KURU KATIK ÇÖMLEĞİ (Edirne) (Bak: Çömlek. (L. 74).
KURDEZEN (İs.), Yoğurt kurusunu, yani kurutu ezmek için kullanılan kap (Bitlis).
KUŞAKLI (Avanos), Boğazı kısa küpün ufağı. (A. D.).
KUŞAKLI (İs.), Küçük küp (Genezin A-vanos-Kırşehir ).
KUŞANE, Ufak tencere (Çorum) Kuşane (Yozgat, Bursa, Güney Anadolu), Ufak bakır tencere.
KUVLE, KULE, Ekmek tandırında ateşin olduğu yere hava sevk eden mecra. (L. 5g).
KUYRUKLU (Karahacılı - Haremeyn aşireti, Türkmen), Tencere. (L.),
KUZU TENCERESİ, Bütün kuzu pişirmek için kullanılan kap (Ankara).
KUZU LENGERİf Edirne), Kuzu aktarılan büyük ve kapaklı lenger. Bakırdan. (L. 82).
KÜFLEK (İs.), Kuyulardan su çekmeğe yarıyan ağaç kova (Alanas "Samsun).
KÜLEK (İs.), Yağ, yoğurt, süt gibi şeyleri koymak üzere tahtadan yapılmış üstüvanî kap. (G. A.).
KÜLLÜ (İs.), Küçük küp (Honaz, Denizli).
KÜLLÜ (İs.), 1. Su küpü (Bor Niğde; Denizli) (Bak: Dağar, 1) 2. Gaz tenekesi (Derbent, Güney Alaşehir- Manisa) 3. Büyük testi (Niğde).
KÜLTEK (İs.), Topraktan yapılmış yağ kabı (Kaleyaka Perşembe-Ordu).
KÜMBET (İs.), 1. Söbü biçiminde örülmüş sepet ki altında yemek saklanır (Adana Seyhan") 2. İçi tuğlalı soba (Bursa; Kiraz İzmir; Naip Tekirdağ [Muh.]; Ankara [Muh.]) 3. Topraktan yapılmış soba (Suluca "Lâpseki-Çanakkale [Muh.]"; Yenice Karaca-bey-Bursa; Balıkesir [Muh.]; Vezirköprü Samsun) 4-Ocak (Kastamonu) 5. Tepecik (Atlas Sivrihisar - Eskişehir").
KÜMLÜ (Alanya), Sırlı yağ testisi (A. D.).
KÜMBÜ (İs.), Büyük testi (Safranbolu Zonguldak).
KÜMRÜ (İs.), Topraktan yapılmış, kulpsuz testi (Banus "Eğridir-Isparta").
KÜNDE (İlgaz), Et kıyılan tahta. Kıyma tahtası = Peş tahtası (Ardahan). (A. D.).
KÜNET (İs.), 1. Ekmek tepsisi (Merzifon Amasya") 2. (S.) Asılsız, boş şey (Gölköy Reşadiye-T okat).
KÜPECİK (İs.), Küçük küp, çömlek (An-
kara; Niğde; Afyon; Kırşehir illeri) (Bak: Güdrük) (Ankara, Kırşehir, Afyon, Kütahya Çankırı). Küpecük (Bolu) Yağ konan ufak küp. (A. D.).
KÜPEÇ (İs.), Küçük küp (İzmir; Çal Acıpayam - Denizli) (Bak: Küpecik, güdrük).
KÜPEÇ (İs.), Topraktan yapılmış, kavanoz biçiminde, küçük küp (Boldan, Denizli).
KÜPELİ (İs.), Kulplu kazan (Adana Seyhan; Çataloluk Develi-Kayseri; Keskin, 3ü-yükafşar Bâlâ-Ankara).
KÜPÜÇ (İs.), Maşrapa (Alâiye Antalya).
KÜREK: Ekmek küreği (L.) demir kürek = Fırın küreği. (L. 62). Simitçi küreği. (Göynük), Ağaçtan ve yassı aygıt. (E.).
KÜRZE (İs.), Çamdan oyulmuş testi (Şebinkarahisar "Giresun) (Bak: Senek).
KÜZE (İs.), Çam ağacından yapılmış su kabı, testi (Erzurum; Bursa; Kars; Gümüşsne; Seyhan; Tokat; Amasya; Diyarbakır köyleri).
LADES ELEK (Niğde), Tülbentten elek. (A. D.).
LEĞEN İBRİK, El yıkamaya mahsus kaplar olup kulplu ve akıtacaklı ibriğin altında leğen bulunur. (L. 92).
LEĞENÇE (Kültepe - Kayseri, Malatya), Ağzı ile dibi bir, içine yemek konan ve büyüklerinde hamur yoğurulan kap. (L.).
LEMBEKİ (Van), Lengeriye benzer yayvan ve küçük bakır tabak. (A. D.).
LENGER (Bursa, Ürgüp, Çerkeş, Avşar, Dinar), lengeri (Niğde), Büyük bakır sahan, yemek kabı. (A. D.) Ortası çukurca kenarsız yayvan bakır kap ki, içine pilâv gibi susuz yemekler konur. Kuzu lengeri: (L.).
LEPİRLEK, Ağzı geniş testi (Seki yaylası İsparta ).
LOLU (Bolu), Küçük küp. (A. De).
LÖK, 1 Testilerdeki çatlakları kapamak için halk tarafından yapılan madde (Acıpayam Denizli); 2 Yumurta akı (Sekiyaylâsı İsparta").
LÖKLEMEK (F.), Çatlak kapları yumurta akı ve kireçten mürekkep macunla yapıştırmak (Kınık Fethiye-Muğla).
MABLAK (Kırşehir), Ateş küreği (A. D.).
MADRAN (Muğla), Su bardağı (S. D. 1032).
MALAZIR (İs.), Ufak bakır kap, sahan. (Yukarıkaşıkara Yalvaç - İsparta; Tckuşlar Sincanlı-Afyon").
MALHAZIR (Niğde), malazır (İsparta, Afyon) Lengerinin küçüğü. (A. D.). Ufak bakır kap, sahan. (S. D. 1032).
MANCULUK (İs.), Hereni de denilen büyük bakır kap. (Çeltikçi İnegöl-Bursa).
MANDALA (İs.), Saksı (Gödene Finike-Antalya").
MAROL (Başköy-Aııkara), Yoğurt biriktirmeye yarayan ağaçtan yapma, silindir biçiminde kap. (S. D. 1040).
MASAF, Küçük sepet (Mecitözü, Merzifon, Çorum), Sofra tepsisi, küçük bakır sini. (A. D.),
MAŞRABA (.Bıırsa, İstanbul), Su aktarmaya veya içmeye mahsus kulplu kap. Eksel iya madenden yapılır. (L.).
MATRA (Kastamonu, Edirne), Ağaç ve madenden içine mayi koymaya mahsus kap. (L. 85).
MAYA TEKNESİ (Ankara), Ağaçtan oyulmuş, saplı bir nevi yalakcıktır. İçinde maya hazırlanır. (L.).
MELEZİR (İs.), Sahan, kap (Gerede "Bolu).
MERDANE (Bolu, Ankara, Hamuru açmak için kısa, yoğun oklava. (A. D.).
MERTEBANİ (Diyarbakır, Afyon, Antalya), Pilâv aktarmak için büyük bakır tabak. (A. D.).
MEŞGİ (İs.), Maşrapa (Dadya Muğla).
MEYVE KÜFESİ, (Bak: Küfe). (L. ro4).
MEZGİÇ (İs.), İki kulplu ve karnı geniş çömlek (Ürgüp Kayseri) (Bak: Gebece).
MİNET (Alanya, Teke), Miniget (Teke) mineyet (İsparta, Balıkesir), pinet (Göynük) fırına götürmek üzere içine ekmek hamuru konan göz göz uzun tekne. (L.).
MİREN (İs)., Küçük testi (Paşaköy İpsa-la-Edirnc"; Geyve Kocaeli"; Ankara) (Bak: Mirimen).
MİRİMEN (İs.), İki kulplu küçük testi (Kumarlar Bayramiç-Çanakkale").
MUTKA (İs.), Ayran ve yağ çıkarılan yayık (Bolayır Çanakkale; Ayran, Bakırköy Gelibolu-Çanakkale \Muh.\).
MUTLAK (Ankara), Mutfak, mutbah. (A. D.).
MUTUN (İs.), Yayık, göbü (Çanakkale \Muh. |; Çengiler \Muh.\; Yeniköy Tekirdağ I Mulı.\).
MÜCVER TAVASI (Bursa), İçinde gözleri olan saplı tava. (L. 8s).
NAKKAL, Buğday saplarından örülen değirmi ekmek sepeti (G. A.).
NALBEKİ (Konya) nelbeki (Teke), İsparta, Yozgat), Ufak sahan. Meze kabı. Reçel, peynir gibi şeyler kabı. (A. D.).
NALBIŞA, Teneke su tası (Çivril Denizli).
NEHRE (İs.), Topraktan yapılmış, iki tarafı kapalı bir küpten ibaret yayık (Bitlis, Ahlat; Çankırı; Tutak Ağrı" (Bak: Nekre).
NEKRE (İs.), Yayık (Diyarbakır) (Bak: Nehre).
NELBEĞİ (İs.), İçi düz sahan (Tasköy Bafra-Samsun").
NOLU (Niğde), Lolu (Bolu), Küçük küp. (A. D.).
NÜMETE (İs.), Küçük testi (Gürnes "Ak-şehir-Konya" ).
OLDAN (İs.), 1. Büyük çorba tası, karavana (Elbeyli, Köristan İznik, Bursa; Balıkesir) 2. Küçük toprak çanak (Yiğitaliler Bayramiç, Çanakkale ).
ÖLBE (İs.), 1. Süt veya yoğurt konulan küleğin küçüğü (Süksün, Hamurcu İncesu-Kay-seri) 2. Bir çeşit buğday ölçeği (Kemaliye Malatya).
ÖSELEK (İs.), Çinko ibrik (Kadınhanı Konya").
ÖSKÜRE (İs.), Çorba tası (Amasya).
ÖSLE (İs.), Kiremit altı tahtası (Ömerli İznik-Bursa" ).
ÖTLESİ (İs.), (Hisarönü Zonguldak). (Bak: Ötsevi, ötlensi).
ÖYLEK (İs.), Bakır kap: Bir öylek su çe-kiver (Bolu).
ÖZLÜK, Küçük çömlek (Niğde ve yöresi).
ÖZÜK (İs.), İçi yeşil sırlı küçük çömlek (Kayseri) (Bak: Özlük, r).
PAÇ (İs.), Ütü bezini ıslatmak için içine su konulan maşrapa (Hacıkasım Bayramiç - Çanakkale").
PARHA (İs.), Kazan (Erzurum).
PENTER (İs.), Küçük su testisi (Hayrabolu, Karacakılavuz, Mürefte Tekirdağ \Muh.V; Gaziantep; Ortaca 1(1; Vize, Lüleburgaz, Kırklareli; Gelibolu, Çanakkale; Harala İpsala-Edirne").
PEŞ TAHTASI (Ardahan) (Bak: künde) (A. D.).
PİL (İs.), Ağzı geniş küp (Zeytinli Art-vin-Çoruh).
PİLEK (İs.), Mısır ekmeğini pişirmeğe ya-rıyan toprak kap (Bursa).
PİLİK (İs.), Ekmek pişirmek için yapılmış oyuk taş (Mustafakemalpaşa Bursa").
PİNET (Göynük), (Bak: Minet, mineyet). (A. D. L. 62).
PİTEK (İs.), 1. Pişirilmemiş toprak kap (Konya) (Bak: Saron) 2. Çamurdan yapılmış buğday anbarı (Gödene Konya").
PIR ANIK, Sacın küçüğü (G. A.).
PISTIL (İs.), İki okka kadar peynir alan küçük tulum: Bir pıstıl peynir aldım (Erzincan).
REÇEL ÇÖMLEĞİ: (Bak: Çömlek). (L. 74). Reçel kavanozu: (Bak: Kavanoz). (L. 80).
RENDE (Bursa), Mutfakta havuç, soğan v. s. rendelemeğe mahsus aygıt. (L.).
SAC, Şebit pişirmeğe mahsus madeni sac. (Bak: Akıtma sacı). (L.).
SACEŞ (Altıntaş - Kütahya), Saçaytğı. (S. D. 1176).
SAFA (Atabey - İsparta, Muradlı - Çorlu, Tekirdağ, Bozöyük - Bilecik), Topraktan yapılmış su kabı. (S. D. 1178).
S AĞAÇ A (Bahçe - Seyhan), Ekmek pişirmeye mahsus sac. (S. D. 1178). Sağacak (Yamanlar Yürükleri-lzmir), Sacayağı ("S. D. 1178.)
SAĞACAK (Eyim-Kayseri, Bitlis), Süt veya yoğurt kabı. (S. D.).
SAĞRAK (Giresun, Samsun), Ağaç kapaklı yağ kutusu. ("S. D. 1179).
SAĞNIÇ (İs.), İçine süt sağılan kap (Kütahya).
SAHAK (İs.), Ağaçtan oyulmuş büyük testi (Yozgat (Bak: Senek, çotra).
SAHAN, Yemek aktarmaya mahsus madeni, yassı kap. (Bak: Çentikli sahan, kirpikli sahan, yumurta sahanı. (L. 84).
SAHARİÇ VE SUHARİÇ (İs.), Yağ tavası (Samsun).
SAKAĞO (Mesudiye - Giresun), Sakağu (Erzincan), Sakağul (Tokat), Çalı süpüıgesi. (S. D.).
SAKANA (Bursa), Havan (S. D. 1180).
SAKKU (Erzincan), Kahve dibeği. (S. D. 1181).
SALGI (Çarşamba - Samsun), Havan eli, tokmak. (S. D. 1183).
SALKU (Giresun), Ağaçtan yapılmış havan eli. (S. D. 1184).
SALU (İzmir), Su kabı, maşrapa. (S. D. 1186 ).
SALUÇ (Ulukışla-Niğde), Evlerde kullanılan et bıçağı. (S. D. 1186).
SANIÇ (Tavşanlı - Kütahya), Köy kadınlarının içine süt sağdıkları kap. (ır8g).
SANIÇ (İs.). Köy kadınlarının içine süt sağdıkları kap (Maymul Tavşanlı- Kütahya).
SANIT (Cide-Kastamonu, Ulus-Safranbo-lu), Yufka tahtası. (S. D. 1189).
SAPLI (Ankara), Pekmez almak için kullanılan madeni ve saplı büyük çömçe. (L. 76).
SAPILCA (Kars), Tava. (S. D. ırgo).
ŞAPLAK (Saiteli - Konya, Sivas, Gebze -Kocaeli, Kemalpaşa - İzmir), Saplı su tası. (S. D.).
ŞAPŞAK (Misis - Seyhan), Sarımsak d'iğü-len havan. (S. D. ngo).
SARAT (Çankırı, Elâzığ, Kilis, Gaziantep, Polatlı, Zara-Sivas, Adana, Ahlat-Bitlis), Büyük delikli kalbur. (S. D. 1191).
SARIMSAK DÖĞECEĞİ (Ankara), Ağaçtan, içinde el adı verilen döğeçle sarımsak dö-ğülen mutfak aygıtı. (L.).
SATIL VE SATIR (İs.), Kova, bakraç (Maraş).
SAT (Erzincan), Et tahtası. (S. D. 1192).
SAVACIK (İs.), Su bardağı, maşrapa (Korucu Edirne ).
SAVURGU (Evciler-Dörtyol-Hatay), Pekmezin taşmaması için kullanılan kepçe şeklinde su kabağı. (S. D. 1195).
SAVUT (İs.), 1. Aygıt (Balıkesir) 2. Silâh (Kavaklı Edirne) 3. Bakır su tası (Sehirpınar Sungurlu - Çorum) 4. Sahan (Kadıçiftliği Yalova - İstanbul \Muh.\).
SAYACAĞI (Kozan - Seyhan), Sacayağı. (S. D. 1196. = Sayacak (Bozkır-Konya, Develi-Kayseri) Aynı mânada.
SEKMEN (Giresun), Hamur tahtası. (S. D. 1201).
SEKMEN (İs.), Arkasız küçük iskemle (Sinop; Samsun).
SELEPÇEK (Elâzığ), Selepçe (Malatya), El leğeni. (S. D. 1202).
SEMEN (Cide-Kastamonu ) Hamur tahtası. (S. D. 1204).
SENEÇ (İsparta) (Bak: Senek. (S. D ).
SENEDİ (Bahçe - Seyhan), Hamur tahtası (S. D. Senet (Konya) aynı mânada. (S. D. 1205) .
SELE, Ekmek koymağa yarıyan ağaç kap (Ahlat Bitlis).
SENEK (İs.), 1. Çam ağacından yapılan su testisi (Gürün Sivas; Çoran Amasya"; Denizli; Sungurlu Çorum; Keçiborlu, Yalvaç, Yassıören, Senirkent Uluborlu-Isparta; Ko-Makale 1 23 zan. Çandırlar Seyhan"; Serik, Dedeköy, Çomaktı Antalya; Çanakkale; Yenice Muğla"; Çankırı; Boyabat "Sinop; Yeniköy; Kültler köyü Tokat; Çanıllı, Büyükafşar, Haymana, Sabanözü, Faraşh, Kapullu, Çağa, Küçüky oz-gat Ankara; Uşak "Kütahya; Karasmır Çumra-Konya"; Kıbrısçık Bolu; Kuz köyü Bucak, Böbekler Sertaç-Burdur"; İsoba Şe-binkarahisar-Giresun; Yozgat; Bayındır "İzmir; Samsun) (Bak: Kürze) 2. Topraktan yapılmış su testisi: su küpü (Musik Tutak -Ağrı; Tokat; Kırşehir; Gaziantep; Ankara; Sarıkamış Kars").
SEDİLE (Nilüfer - Bursa \Muh.\), Peynir torbası. (S. D. 1198).
SEĞEK (Sille - Konya, Ayaş - Ankara, Niğde, Çankırı). (Bak: Senek. (S. D. rıg8).
SENİT (Burdur, Ankara, Ceyhan-Seyhan, İsparta, Denizli, İzmir, Sivas), Hamur, ekmek, bazlama ve yufka açmaya yarıyan tahta. (S. D. 1206) , Kıyma tahtası (Ankara) (L. 66). Sinit (Konya), Et tahtası. (S. D. 1232).
SENNÜÇ (Çankırı), Sırlı yağ küpü (S D.).
SEPECEK (Samsun, Muhacir), Kova süzgeci. İçi oyularak su almak için kullanılan kabak. (Serik-Antalya). (S. D. 1206).
SEP (İs.), Çanak, çömlek kırık ve yarıklarını yapıştırmağa yarıyan pamuk, süt ve kireçten yapılmış bir çeşit macun (Urla "İzmir").
SEPSEPİ (İs.), Süzgeçli bahçe kovası (Bartın Zonguldak; Sinop; Samsun).
SEPSİ (İs.), 1. Bahçe kovası (Bartın Zonguldak") 2. Tren ve fabrika düdüğü (Konya).
SERGEN, Küfeyi andıran ve içine mısır konan bir kap (Havza Samsun"), Kaplık (Çankın), Yemek dolabı, (Senirkent, İsparta, Uşak, Çal Denizli köy evlerinde yoğurt, süt saklanan serin yer (Konya, Afyon). (L.).
SERİNÇf/sJ, i. İki kulplu çanak çömlek (Köbel Kayseri; Şehsadi Amasya"; Saıay-köy Denizli) (Bak: Şergit, ürnük) 2. Ufak kap.
SERKlÇ (İs.), İçerisine süt sağılan tek kulplu çömlek (Hamurcu İncesu - Kayseri).
SEVİT (Senirkent-Uluborlu-Dsnizli) Üze rinde yufka açılan tahta. (S. D. 1212). Seyit (Adana), Hamur tahtası. (S. D. 2213).
SOLDAN (İs.), 1. Büyük çorba tası, karavana (Elbeyli, Köristan İznik-Bursa; Balıkesir) 2. Küçük toprak çanak (Yiğitaliler Bay-ramiç-Çanakkale ).
SOĞULDAN (İs.), Topraktan yapılmış büyük çanak (Bozcaada Çanakkale).
SORSUM (İs.), Yayık (Üstükran Varto-Muş) (Bak: Sürsat,nekre).
ŞİLEPÇE (Urfa, Malatya), Aptes leyeni, süzgeç, kevgir (Erzincan, Niğde) (S. D. 1227).
SİLLİ (Antakya-Hatay), Çömlek. (S. D. r228).
SİNDİK (Develi - Kayseri), Tandırın hava deliği. (S. D. 1230).
SİNEK, SİNGEK (Daday - Kastamonu, Barla - Eğridir, Bilecik, Muğla, Bursa), (Bak: Senek).
SİCE (Sarayköy - Denizli), Yufkayı sac üzerinde çevirmeğe yarar şiş veya ince uzun tahta. (S. D. 2226).
SİNİK (İs.), Çamdan oyulmuş iki kulplu su testisi (Yerkesik Muğla") (Bak: Senek).
SIRAN (Muğla; Yamanköy - Mudarya; Antalya; Muhacir; Balıkesir), Ateş küreği (S. D. 2229).
SIRGA (Urfa), Büyük çuval, harar. (S. D. 2229).
SIVASTI (Suhut - Afyon), Toprak tava. (S. D. 2222).
SI YIRĞI (Sinop), Hamur kazımağa yarı-yan aygıt (Bak: Eyseran (S. D. 2223).
SÖBÜK (İs.), İbrik, tulum gibi şeylerin sivri, çıkık yeri, emzik (Gâvurdağı Cebelibereket - Seyhan; Kilis, Gaziantep; Maraş).
SÖLMÜK, İbrik ve benzeri eşyanın su akıtan kısımları.
SUCUK (İs.), 1. Sürahi (Niğde) 2. Kışın saçaklardan sarkan buz (Ovasaray Çorum).
SUĞRAK (İs.), Kadeh (Trabzon; Bursa).
SUNAK (İs.), 1. Maşrapa, ağaçtan yapılmış su kabı (Adana; Sivas
|
Kap - Kaçak ve Diğer Mutfak Takımları İle İlgili Lügatçe |
|
hatice hanım
Aşçı
Kayıt: 30.06.2015
Mesajlar: 11
Şehir: Diyarbakır |
Kısa URL: https://ml.md/lc108896
Gönderme Tarihi: 01.Tem.2015
3,402 defa indirildi / yazdırıldı
|
ŞÜKRE (İs.), Bakır tas, kâse (Malatya).
SÜRGÜK (İs.), Bulaşık kap (Erzincan).
SÜZEGEN (S.), 1. Sık sık işiyen adam (Erzurum) 2. (İs.) Yoğurt süzen taş dibek (Kayseri) 3. Hileci; kurnaz (Hortu Ereğli-Konya).
ŞAPSA (İs.), Ağaçtan oyulmuş maşrapa (Kurkuteli Antalya; Ankara [Rrr Kıbrıslıdan\) (Bak: Şapşak, 2).
ŞAPŞAK (İs.), 1. Ağaçtan oyularak muhtelif şekillerde yapılan saplı veya sapsız su kabı, maşrapa (Edirne; Eskişehir; Konya; Kayseri; Balıkesir; Çanakkale; Sinop; Ordu; Zonguldak; Yozgat; Urfa; Trabzon; Tekirdağ; Sivas; Seyhan; Samsun; İsparta; Muğla; Maraş; Malatya; Kütahya;; Kocaeli; Ankara; Kırşehir; Giresun; Gaziantep; Elâzığ; Çorum; Bursa; Burdur; Bolu; Bilecik; Amasya; Afyon illeri) 2. Bakır, teneke, çini, çinko, gibi maddelerden yapılan su kabı, maşrapa (Kilis, Gaziantep; Ankara) 3. Büyük kaşık (Kayseri) (Bak: Çömçe, 3) 4. Havan eli (Büyükafşar Ankara") 5. Fıçı, varil (Balaç Samsun) 6. Huni (Çatalağıl Karacabey-Bursa ]Muh.[) 7. Değirmencilerin hak ölçeği (Terme Samsun).
ŞAPŞAL (İs.), 1. Pekmez koymağa yarar ağaçtan yapılmış büyük kova (Samsun) (Bak: Külek) 2. Ağzı dar, altı geniş küçük fıçı (Çorum; Merzifon Amasya; Sivas; Beyşehir Konya; Erbaa, Niksar Tokat"; Horzum Burdur).
ŞAPŞALAK (İs.), 1. Su içmeğe yarar, çam ağacından oyulmak suretiyle yapılan kap (Kastamonu) 2. (S.) Beceriksiz, uyuşuk, dökük saçık, kıyafetsiz (Denizli; Konya; Bolu; Zonguldak; Samsun; Kayseri illeri).
ŞAPŞAP (İs.), 1. Topraktan yapılmış su kupası (Niğde; Kırklareli; İzmir; Giresun illeri) (Bak: Şapşak) 2. Küçük testi (İzmir) 3- (S.) Hafifmeşrep (Afyon; Kırşehir) 4. Su bardağı (Balçova İzmir").
ŞAPŞIRAK(İs.), Su tası (Denizli).
ŞAPŞUPA (İs.), Teneke maşrapa (Denizli).
ŞEBİT PİŞİRME: Şebit (Çorum, İzmit, Sinop, Kırşehir, Konya, Bolu), Büyükçe ve değirmi yufka ekmeği. (L. 60). Bunu Çikhasan-Çorumda pişiren kadınlar.
ŞERGİT (Erkilet-Kayseri), İçi sırlı ve kulplu çömlek, büyük çorba kabı. (S. D.).
ŞINAVAT (Ünye-Ordu, Çarşamba, Çorum, Tokat), Pekmez yapılırken içinde üzüm ıslatılan büyük tekne (S. D.).
ŞİNAVAT (Merzifon-Amasya, Zile-Tokat (S. D.).
ŞIRANA (Develi - Kayseri, Zile - Tokat) Üzüm çiğnenen yer, şiralık. Şirahane.
ŞIRKANA (Ankara). (S. D.).
ŞİLENE (Çorum), Şirahane denilen taş tekne. (S. D.).
ŞİNGA (Bilecik), Maşrapa (S. D.).
TÜRKİYE HALKININ MADDÎ KÜLTÜRÜNE DAİR ARAŞTIRMALAR
ŞİBŞİBİ (Boyabat-Sinop), Yufka ekmeği yağlamakta kullanılan ucu bezli çubuk. (S. D.).
ŞİFA TASI (İstanbul), içinde dua yazılı madeni kap. Ortası göbekli. (L.).
ŞİRA TAVASI (Edirne), Bakırdan iki kulplu karavana biçiminde, içinde pekmez şirası kaynatılan kap. (L.).
ŞİŞ (Erzurum, Kayseri), Tandırı çeviıme-ğe yarıyan ucu eğri demir çubuk. (S. D.).
TAAR (Şebinkarahisar - Giresun), Küçük tandır. Toprak mangal (Bandırma).
SU KÜPÜ (Sivas (S. D.). (Bak: Tağar).
TABAK (Bitlis), Hamur teknesi. (S. D. rzQ7).
TABANSIRA (İs.), Lenger denilen büyük bakır sahan (Kandıra "Kocaeli) (Bak: Taba-sıra).
TABASIRA (İs.), Karavana, leyen, (İzmit Kocaeli) (Bak: Tabansıra).
TABIN (Seyhan, Muhacir), Küçük muhacir fırını. (S. D.).
TAFANA (Ereğli-Konya, Kırşehir), Mutfak, Tabhane. Tandırın bulunduğu oda.
TAFRAN (Köşker - Kırşehir), Deri veya toprak yayık. Turfan. (S. D.).
TAĞAN (Muğla), Tava. (S. D.).
TAĞAR, Evlerde ısınma tandırı. (Bayburt-Gümüşane), Topraktan yapılmış büyük kavanoz, sapsız çömlek (Sungurlu; Tosya; Pertek Elâzığ") Toprak mangal (Van, Ahlat, Bitlis, Bayburt - Gümüşane) Ağzı geniş su küpü (Samsun) (S. D.).
TAHAR, Toprak mangal ( Hisar cık-Kayse-ri) (S. D.).
TAĞIR (Havza-Samsun), Su yalağı (S. D.).
TAHTA, Muhtelif aygıtların adlarına girer. Kıyma tahtası, hamur tahtası, ekmek tahtası, sofra tahtası, bazlama tahtası, (L. 5, 66. 67). Karşılaştır: Yastağaç, senit.
TAHTA BAŞI (Muğla, İsparta), Raf, sergen. (S ,D.).
TAKANA (Kelgin - Kayseri, Taşpmar -Ankara), Mutfak. (S. D.).
TAKATUKA (Kışla-Samsun, Antalya, Giindoğ-du-Rize, Tire-lzmir, Edirne \Muh.\). Havan, döveç. (S. D.).
TAKTAKA, Topraktan yapılan yuvarlak yayık. (S. D. 1304).
TAKTAKU (İs), Sürahi: Aldığım cam taktaku kırıldı (Kepen Söğüt-Bilecik).
TAKTUKA (Kastamonu), Oklava. (S. D. rjos)-
TALAVART (Marmaris-Muğla), Bal kabağından yapılan su kabı (S. D.),
TALVOR (Amasya), Su kovası (S. D.).
TAMGALIK (Bolu), Küçük ibrik (S. D.).
TANDIR (Kültepe-Kayseri), Yere gömülü ekmek ve yemek pişirmeğe yarıyan iptidai bir nevi ocak veya fırın. Ekmek tandırı (L.). Parçaları: esas tandır, duvak adı verilen kapak, kuvle deliği adı verilen hava alacak menfez. Hecirget, tandır üstüne konan çapraz demir. Tandır çulu, tandırın içinde yemek varken üstüne örtülen çul. (A. D. 367). Tandır demiri (Kırşehir) Hecirget (Niğde, Ürgüp) Hecirdek (Ahlat tandırın üstüne yemekleri bırakmak için uzatılan haçvari demir. (A. D. 164). Tandır ekmeği (Güney Anadolu) tandırın kenarlarına yapıştırılarak pişirilen ekmek. (A. D. 367). Tandır eşiği (Niğde) taştan tandır kapağı (A. D. 367). Tandırlama kebabı (Güney Anadolu) tandırda pişirilen kebap. (A. D. 367).
TASBAR (İs.), Çömlek (Erzincan). (Bak: T asık).
TATA(Bilecik, Muhacir), Güveç. (S. D.).
TATLIK (Genezin-Avanos - Kırşehir) Bal-çova-lzmir, Niğde, Ürgüp, Develi-Kayseri), Tandır yorganı. (S. D.).
TAVA, içinde yağ kızartarak bir şey pişirmeye veya kavurmaya mahsus kulplu, kulpsuz madeni kap, Tava (İstanbul), leblebiyi kızartmaya mahsus kazan biçiminde dişeğili kap. (A. D. 371). Çeşitleri: Yumurta tavası, yağ tavası, süt tavası, şira tavası, mücver tavası, kahve tavası, balık tavası. (L. 8s, 108). Hatırlayınız: Tava böreği, tava çöreği (A. D. 371).
TAVA (Ereğli - Konya, Kütahya), Ateş küreği, leğen (Bartın) (S. D.).
TASIK, Büyük çömlek (Ahlat Bitlis).
TEBAN, Süt kabı.
TEÇT (İs.), Büyük leyen (Tarsus İçel) (Bak: Teç, 2).
TEKLEME (İs.), 1. Kerestelik ağaç (Ünye Ordu) 2. (Zf.) Biraz: Ben utu tekleme bilirim (Ereğli Konya") 3. Küçük tekne (Tokat).
TEKÜLLÜK (İs.), Topraktan yapılmış kulpsuz küçük yoğurt çömleği (Çarşamba Samsun).
TEKELÜK (İs.), Çömlek (Çarşamba Samsun").
TELVE ÇANAĞI, Kahve filcanları yıkanan kap (Ankara).
TENCERE, Kazan (Amasya).
TENDİL (İs.), Tencere (Boyabat Sinop).
TEPBE (Trabzon), Güğüm. (S. D.).
TEPECEK (Tire-lzmir), Üzüm ezmiye yarar, tekne biçiminde taş veya ağaç aygıt. (S. D.).
TEPSİ (Kastamonu), Ağaçtan oyulan ve içinde yemek yenen yassı, değirmi tabla. (L. 70).
TEPSİ ÇUBUĞU (Yazılıköy-Emirdağ-Af-yon), Sofra bezi. (S. D. i342)-
TEPUÇ (İzmir), Sahan (S. D.) Tepuşlu (Dişli-Bolvadin-Afyon), Bakır sahan. (S. D.).
TEPUR (S.), Hububatı ayıklamak için kullanılan az kenarlı ağaç tepsi (Bülbül '(Şebinkarahisar - Giresun). (Bak: Evsecek).
TEPÜR (İs.), Buğday ve sair buhubatın taşlarını ayıklamağa mahsus yayvan ve kenarlı az yüksek tepsi biçiminde bir aygıt (Sivas; Zencidere "Kayseri; Çakır köyü, Şebinkarahisar Giresun; Malatya; Erzincan; Gümüşane) (Bak: Tepur).
TEPUSLU (İs.), Bakır sahan (Dişli Bolvadin - Afyon).
TEPÜÇ (İs.), Yumurta koymıya mahsus küçük sepet (Alucra, Şebinkarahisar "Giresun).
TERBUŞ (İs.), Sahan kapağı (Erzurum).
TERBUŞLU (İs.), Kapaklı sahan: Bizim terbuşluda yemek var (Amasya).
TERKE (İs.), Heybe (Bursa) 2. Hububat: Bugün terke satacağım (İçdedeler Taraklı - Kocaeli). (Bak: Tereke, 3) 3. Tekme (İst. \Muh.i).
TERLEMBEÇ (İs.), Kavrulmuş kahvenin terlemesine yarıyan kap (Tavas ve köyleri "Denizli").
TERSEN (Rize), Hamur teknesi. (S. D.).
TERVECE (İs.), Bakır tava (Kayıköyü).
TEST (İs.), Büyük leyen (Sinop; Seyhan) (Bak: Teş, ı).
TESTİ, Çift kulplu testi, porselen testi, Çanakkale testisi. (L.).
TEŞKİN (Divriği-Sivas), Çamaşır leyeni. (S. D.) Teşti (Erzurum) Aynı mânada.
TEŞ (İs.), 1. Büyük çamaşır leyeni (Diyarbakır; Bayramiç Çanakkale; Ceyhan Seyhan; Bolvadin Afyon; Kolukısa "Saiteli, Camili Konya; Kırkağaç Manisa; Şahmu-ratlı Sorgun-Yozgat; Çorum; Beyobası Ankara).
TEŞTİ (İs.), Çamaşır leyeni (Erzurum; Beyşehir Yukarımaden "Artvin - Çoruh) (Bak: Teşincik, teşin, teş).
TEŞNES (İs.), Leğen (Giresun).
TEYNEK (S.), 1. Hoppa (Ünye Ordu) 2. Çamaşır teknesi (Çatalca İst.).
TEYNEL (İs.), Sepet (Tekirdağ köyleri), seri).
TİGAN (İs.), 1. Tava (Denizli \Muh.\ 2. Deniz kenarı: Denizin tığanı derindir (Kumburgaz Çatalca-lst. \Muh.\).
TIĞAN (İs.), Yağ tavası (Konya).
TİKRİ (Akpmar-Ordu), Küçük çamaşır teknesi (S. D.).
TİKİ (Asmasız köyü-Niğde), Yağ çıkarılan aygıt» yayık. Küçük tencere (Vezirköprü) (S. D.).
TIKIR, POTUŞ, Ağaçtan su taşımaya mahsus emzikli kap. (Taşköprü, Kastamonu).
TIKTIK (Balıkesir, İzmir, \Muh.}). Küçük testi. (S. D. 1355)-
TINÇ (Ravlı - Çubuk - Ankara) Büyük süt tavası. (S. D.).
TINGIRLAR (Ula - Muğla), Dört kulplu testi. (S. D.) Tmgırlık. Aynı mânada. (S. D.).
TINIK (Panik-Zara-Sivas), İçine ayran konan tulum. (S. D.).
TİLİZ (Kastamonu), Çuval. (S. D.).
TİMİŞKA (S.), Fırın tepsisi (Ankara).
TİNGİR (Niksar-Tokat), Küçük bakır kap. (S. D.).
TİRKİ (İs.), 1. Enlemesine kesilen ağaç gövdesinden yapılmış hamur teknesi veya leyen (Şebinkarahisar; Cebelibereket; Osmaniye Seyhan; Torbalı; Kemalpaşa, Tire "İzmir; Başyazı Anamur; Mersin İçel; Balıkesir; Şerefler [?|; Dörtyol Hatay; Korucu Balıkesir; İst.; Görele, Alucra Giresun; Çapak Torbalı; Çandarlı Bergama"; İzmir; Sandıklı Afyon; Yozgat; Durasıllı, Yağbastı Kula-Manisa"; Subaşı Bünyan- Kayseri; Saylan "Ünye-Ordu; Tatarlı Çarşamba-Samsun; Ordu) (Bak: Kavata) 2. Ağaçtan yapılmış kap, karavana, tencere (Yanpar Mut-lçel; Niğde; Şaphane" Gediz-Kütahya) 3. Ekmek konulan kap (Adana) 4. Ağaç havan (Gördes, Demirci "Manisa; Marmaris "Muğla; Saraycık "Kütahya) (Bak: Döveç) 5. Ağaçtan yapılmış yağ kutusu (Erbaa Tokat; Viranköy Kütahya) 6. Bakırdan yapılmış çamaşır leğeni (Adana; Serik Antalya"; Yozgat; Ma-raş; Niğde; îhsaniye Geyve - Kocaeli") 7. Ağaçtan yapılmış büyük su kabı (Trabzon).
TİST (İs.), Helvacı tenceresi, kazanı (Gaziantep).
TİŞON (Balıkesir), Maşa. (S. D.).
TİYAN (Turhal-Tokat, Erciş-Van), Orta büyüklükte kazan. (S. D.) (Bak: Tiğan);
TILHI (İs.), Topraktan yapılmış iki kulplu bir emzikli ufak bir çeşit yayık (Amasya).
TIRKI, İçine ekmek ve öteberi konulan kap (Amasya).
TOMTU (İs.), 1. Bir kulplu küçük testi (Yıldız köyü Balıkesir) 2. Et, pirinç veya bulgurla yapılmış su köftesi (Çukurhisar Sö-ğüt-Bilecik ).
TONBAÇ (İs.), Emziksiz ve kulpsuz ufak su testisi (Halıkoy Ödemiş-lzmir).
TOFRAN (İs.), İçinde ayran yapılan testi biçiminde bir kap, yayık (Yozgat) (Bak: Turfan).
TOKAÇ (Kırşehir, Urfa, Avanos, Giresun v. s.) Toku (Üçüyük-Kütahya), Tokuç (Zile, Muğla). Islak çamaşırları döğmeye yarıyan ucu yassı, uzun saplı ağaç aygıt. (S. D.). Tokurcak (Kayapmar-Konya) Aynı mânada.
TOKANA (Kayseri), Tokanak (Sarıyer-Istanbul), Mutfak. (S. D.) Tokhane (Kayseri) Aynı mânada.
TOKAT (Karaman-Konya), Bakır su kabı. (S. D.) (Tokatta yapıldığı için.)
TOKTAKİ (Borcak-Söğüt-Bilecik), Sürahi biçiminde kulpsuz küçük su testisi. (S. D.).
TOKU, (Bak: Tokaç).
TOLU (Samsun, Kastamonu, Bolu), Su kovası. (S. D.).
TOMTU (İs.), i. Bir kulplu küçük testi (Yıldız köyü Balıkesir") 2. Et, pirinç veya bulgurla yapılmış su köftesi (Çukurhisar Sö-ğüt-Bilecik" )
TOPAÇ (İs.), 1. İbrik (Tokat) 2. Küçük sebze küfesi (Gebze "Kocaeli; Paşabahçe Beykoz-İstanbııl") 3. Et, bulgur ve soğanı bir arada karıştırıp taş sokuda dövdükten sonra ateşte pişirilen bir türlü yemek (Büyükafşar Bâlâ-Ankara).
TOPAN (Bursa, Ermenak-Konya), İçinde hamur yoğurulan veya çamaşır yıkanan tahta tekne. (S. D. 1341).
TOPÇA (Reşadiye, Akçaköy - Kayseri), Çömlek. (S. D.).
TOPTU (İs.), Testi (Yenice Çağış - Balıkesir).
TOY (Kemaliye - Malatya), Çuval. (S. D.).
TUAN (İs.), Tava (Sinancı köyü İzmir"). TUFRAN (İs.), Küp biçiminde olan yayık (Şabanözü, Üçem Bâlâ", D astarlı, Pazar, Güdül, Beypazarı, Kay aş, Ayaş Ankara; Kayseri; Kayapmar Bozkır; Seydişehir Konya"; Mucur Kırşehir") (Bak: Duğran, duran 1, hotun 2 turfan).
TUK (İs.), Kulplu küçük bakraç (Hemşin Rize").
TULUK (İs.), 1 Yayık, testi, peynir küpü, yoğurt çömleği yerinde kullanılan tulum (Kilis Gaziantep; Akçalıuşağı Kozan - Seyhan"; Kırşehir; Yozgat; Alucra, Başağrı Mesudiye Şebinkarahisar Giresun; Kayseri; Urfa; Bitlis; Beypazarı, Bükeler Kızılcahamam - Ankara"; Bozkır "Konya; Karacaviran Çerkeş Çankırı; Konya; Kemah Erzincan \Muh.\; Kemaliye Malatya; Niksar Tokat; Araköy Şiran-Gümüşane; Urla-İzmir; Ahlat Bitlis) (Bak: Mencik, 2).
TULUM (Hisarcık-Osmaneli-Bilecik), Ya yık. (S. D.).
TUMBANKİ (İs.), Küçük bakır sini (Tekeler Çine-Aydm).
TURFAN (İs.), Tulumdan veya tssti biçiminde topraktan yapılmış yayık (Kalecik köyleri, Kızılcahamam Ankara; Yozgat; İst.; Örenköyü Çerkeş; Maruf Çankırı"; Bozkır, Konya) (Bak: Hotun, 2).
TURUK (İs.), Tulumdan yapılan yayık (Aydın) (Bak: Kovan 1, turfan).
TUSUYLUK (Veliköy-Rize), Asma kabağından yapılan tuz kabı. (S. D.).
TUTANKA (İs.), İbrik kulpu (Edirne \Muh(\).
TUTACAK (Aalacahöyük; Niğde) Tutak, (Yozgat, Ankara), Tutkaç (Afyonkarahisar), Tutağaç
(Kızılören, Ballık), Tutaç (Konurlar-İnegöl-Bursa, Dursunbey-Balıkesir, Uşak-Kütahya, Biga), Tencereyi ateşten alırken kullanılan bez. (L. ijj). (Bak: Mesel. (S. D. 1055).
TUZ KABAĞI (Çivril), İçi oyulmuş asma kabağından kap. (L. 68).
TÜFE (Pütürge - Malatya), Topraktan yapılmış firenk ocağı. (S. D.).
TÜRÜK (Kangal - Sivas, Hekimhan - Malatya), Yünden veya keçi kılından yapılmış ufak azık torbası. (S. D.
TÜTSÜ BARDAĞI (İs.), Arı kovanlarını tütsülemekte kullanılan ve içinde tezek yakılan ince uzun bir çeşit kap (Torbalı "İzmir).
UBUCA (İs.), Küçük tencere (Hisarköy Sarayköy-Denizli ).
UDVAN (Konya), İbrik (S. D.).
UĞRA TİRKİSİ (Göynük, Şebinkarahisar, Torbalı, Tire), Hamur teknesi. (L. 66).
USABA (İs.), Toprak çömlek (Niğde).
USGURA (İs.), Çorba tası (Trabzon).
USKURU (İs.), Maşrapa (Aydın köyleri).
UZLUK (Çanakkale), Topraktan yapılmış su maşrapası. (S. D.).
ÜÇAYAK (Maraş, Gaziantep, Muş, Urfa, Honaz-Denizli), Sacayağı. (S. D.).
ÜLLÜK (İs)., Testi emziği (Babbey Ku-la-Manisa).
ÜLÜK (İs.), 1. Testi gibi şeylerin emziği (Morcalı Karaman"; Konya; Çay Bolvadin-Afyon; Eğridir; İsparta; Burdur; Çömlekçi Bodrum-Muğla) 2. Çeşme musluğu (Çerkeş Çankırı"; Seydişehir Konya) 3. Boğaz: Çocuğun ülüğü ağrıyor (Dersindere (Salih-li-Manisa) (Bak: İmik, ümük).
ÜRNÜK (İs.), Kulplu küçük çömlek (Şeyh-sadi Amasya) (Bak: Serniç r, şergit).
ÜSGÜRE (İs.), Ağzı açık bakır tas (Van; Kavak Kangal-Sivas).
ÜSKÜLE (Kula-Manisa), Saplı tas. (S. D. 1437)-
ÜSKÜRE (Kemah, Erzincan, Divriği, Havza, Samsun), Bakır çorba tası. (S. D.).
ÜSKÜF (Urfa), Büyük elek. (S. D. 1437)-
ÜSKÜRE (İs.), 1. Bakır çorba tası, kâsesi (Kemah, Erzincan; Divriği "Sivas; Havza, Samsun; Şebinkarahisar Giresun; Elâzığ; Adana köyleri Seyhan; Bursa; Urfa; Köse Kelkit-Gümüşane; Çerkesköy Saray - Tekirdağ"; Muğla; Erzurum; Kümbet Seyitgazi-Es-kişehir; Siverek; Diyarbakır"; İzmir civarı; Saka Kütahya; Ahlat Bitlis; Konya; Merzifon Amasya \Muh.Y) 2. Sırlı toprak kâse (İzmir ili; Burdur; Akviran Konya") 3. Tencere (Paşaköyü İzmir Iyürükler]") 4. Tahta ağartmıya yarıyan marangoz rendesi (Tavas Denizli) 5. Yassı tabak (Karaköy Manisa) 6. Üzerine bezir çırası konulan toprak çanak (Genezin Avanos-Kırşehir; Ala-çeli Ürgüp-Kayseri).
ÜSTÜN KULPLU (Konya), Tek kulplu toprak kova. (S. D.).
ÜTEĞÎ (Zile - Tokat), Üzerinde un elenen yün yaygı, kendürük. (S. D.).
ÜYLEK (İs.), Bakır su kabı, helke (Bolu).
ÜZLÜK (Gümle-Söğüt-Bilecik), Topraktan yapılmış kahve tavası. (S. D.).
VAĞAN (İstanbul), IMuh.\, İçinde sulu şeyler taşınan tahta kap, çoban küleği. ("S. D.).
VAŞI (Genezin-Avanos, Çiçekdağı-Kırşe-hir, Ürgüp-Niğde), Leğen gibi kullanılan geniş ağızlı toprak çanak. (S. D.).
YAĞDAN (İs.), Yağ çömleği (Genezin).
YAĞLAĞA, YAĞLA (Çankırı), Et tahtası. (S. D.).
YAĞRIK (Binek - Mihalliççik - Eskişehir), Et tahtası (S. D. 1455).
YAĞSIRÇASI (Seyitgazi-Eskişehir), Boynuzdan veya tenekeden yapılmış yağ kutusu (S. D.).
YAĞTAVASI (Bursa), Yağ kızartmaya mahsus saplı tencere. (L. 85).
YALIN KOLLU (Uncuboz-Manisa), Tek kulplu küçük testi. (S. D.).
YALTAK (Ulubey-Ordu), Köpek yalağı. (S. D.).
YALAK, Köpeğin su içtiği tas (Gaziantep).
YAĞDIĞAN (İs.), Yağ tavası (Kırca Bolvadin - Afyon") (Bak: Tıgan).
YAMAÇE (İs.), Yağ kabı (Tire İzmir") (Bak: Yamak, 1).
YAMAĞ (İs.), Yağ eritilen kap, tava (Kars).
YAMAK (İs.), 1. İçinde yağ eritilen bakır kap, yağ tavası (Cimin, Tercan, Erzincan; Erzurum ve dolayı; Alucra, Şebinkarahisar Giresun; Gümüşane; Ağrakos Suşehri-Sivas; Çanakkale IMuh.\) 2. Bakır güğüm (Kemaliye Malatya) 3. İbrik (Divriği Sivas") 4. Yağı kabından çıkarmıya yarıyan uzun saplı küçük derin tas (Yenişehir Bursa).
YANLIK (İs.), Peynir, yağ ve yoğurt koy-mıya mahsus tulum (Bohçalar Antalya; İri-ağaç Malatya; Zile "Develi Zencidere Kayseri) 2. Davar derisinden yapılan yayık (Kiremitli Ceyhan-Seyhan; Hartlap Maraş; Elbaşı Bünyan-Kayseri; Bornova, Kemalpaşa köyleri İzmir; İsparta).
YAPICAK (Ünye-Ordu), Yapacak (Şebin-karahisar-Giresun), Hamur tahtası. (S. D.).
YAPILIK (Silivri-lstanbul), Ekmek ve yemek pişirilen ocak. (S. D.).
YARI (İs.), Yağ veya yoğurt çömleklerinin ağzına bağlanan deri, meşin (Konya).
YARIMLIK (Ünye-Ordu), Çömlek (S. D.).
YASDIGAÇ (Kurşunlu - Çankırı, Sinop), Yastı ağaç (Edirne), Yastaaç (Çandarlı-Berga-ma), Yassaç (Bursa çev.), Yaslahaç (Bilecik), Yaslı ağaç (Bafra-Samsun, Araç-Kastamonu), Yaslaaç (Kastamou, Güdül-Ayaş, Etimesğut- Ankara), Yaslağaç (Kastamonu, Ayaş, Kalecik, Safranbolu, Zonguldak, Sinop, Samsun), Yasdıgeç (Milis, Muğla-Acıpayam), Yastıgeç (Aydın, Kuşadası-lzmir, Denizli, Ahiköy, Muğla), Yas-tıkaç (Batı Anadolu köyleri), Yastıkaz (Erzincan), Yastmgaç (Denizli ve dolayı), Hamur tahtası. (S. D.).
YASMAN (İzmir \Muh.\), Altı geniş, üstü dar ağaçtan su kabı, çam bardak. (S. D.).
YASSI KÜFE (Bursa), (Bak: Küfe). (L. 104).
YATIRCAK (İstanbul \Muh.\), Ocak demiri. (S. D.).
YATIK (İs.), 1. Bir kısmı, bilinen testi şeklinde fakat dışı düz veya köşeli olarak tek kulplu ve emzikli, bir kısmı da matra biçiminde yassı ve yuvarlak olup ekseriya iki emzikli olmak üzere çam veya ardıç ağaçlarından yapılan ve elde, omuzda kolayca taşınabilen su kabı (Gerede, Mangırlar, Bolu; Cide Kastamonu"; Ayancık, Boyabat, Sinop; Papasköyü Samsun; Keskin, Ankara; îsmetpaşa, Halanta Sivrihisar-Eskişehir; Adapazarı ve köyleri Kocaeli"; Çeltikçi Orhangazi"; M. Kemalpaşa Bursa; Göbel, Kocabergos, Erdek, Bandırma, Dursun-bey Balıkesir; Kumarlar, Bayramiç Kepez, Gelibolu, Okçular Biga - Çanakkale; Başköy, llegöp Uluborlu; Akçaşar, Barla Eğridir; Gücüllü Yalvaç-Isparta; Dişli Bolvadin-Af-yon; Honaz Denizli; Antalya; Kurşunlu, Göl pazarı, Pazarcık Bozüyük-Bilecik"; Kolukı-sa, Kadınhanı, Osmaniye Ilgın"; Karasmık, Dereköy, Konya; Germeyan Çorlu", Kızılpınar Tekirdağ; Çifteler köyü (?), Buca İzmir \Muh.\"; Ayayorgi, Mahmutbey, Soğanlık Kar-tal-lstanbul, \Muh.\) (Bak: Bukla, boduç, senek) 2. Kapaklı veya kapaksız buğday anbarı (Alucra köyleri, Şebinkarahisar, Kayadibi, Giresun; Ulubey Ordu) 3. İnce söğüt dallarından örülen geniş ağızlı ve boyu kısa sepet (Develi, Kayseri; Etimesğut Ankara) 4. Kese kâğıdı (Buca İzmir \Muh.V).
YEDEK, Ekmekçilerin fırın içinde odunları çatmak için kullandıkları demir uçlu uzun bir âlet (Beypazarı, Ankara), Cezve (Köşker-Kır-şehir, Çivril), İbrik, güğüm (Beypazarı), Testi (Bereketli-Davas), Süzgeçsiz çaydanlık (Ankara), Su içilen toprak kap, maşrapa (Denizli) (S. D.).
YELECE (İs.), Su testisi (Ahmetbey köyü Bursa).
YEMEK MAHFAZASI (İstanbul), İşlenmiş süslü deriden yemekleri örterek nakle yarı-yan çanta. Muhasipzade Celâl. (E.).
YEMEK TAHTASI (Kültepe - Kayseri), Kısa ayaklı, değirmi tahtadan yapılmış ve portatif masa ve sini vazifesini gören aygıt. (L.).
YEMETE (İs.), Ufak su testisi (Akşehir "Konya ).
YİMETE (Akşehir-Konya), Küçük testi. (S. D.) (Bak: Yemete).
YlNÇ (Harput-Elâzığ), Bakır leğen. (S. D.).
YOK ("S.), i. Bulaşık, bulaşık kap (Ordu; Yerkuzlu Erbaa - Tokat") 2. Koku, leke: Bu kapta pekmez yoku var (Sinop).
YUCAN (İnönü - Söğüt - Bilecik), Tekne. (S. D.).
YUMURTA SAHANI, (Çivril), İçinde yağda yumurta kırılarak pişirilen sahan. (L.).
YUVACA (Develi - Kayseri), Ufak tencere. (S. D.).
YUVAL (İs.), Bir tabaklık yemeğe mahsus tencere (Maraş).
ZAGRAK, Bakırdan kazan şeklinde yağ kabı (Şiran - Gümüşane), Altı okka zahire alan ölçek (Gazipaşa - Alanya) (S. D.).
ZAHAVEL (Gümüşane), Çalı süpürgesi. (S. D.).
ZAP, Küp (Erzurum, Erzincan), içine ateş konulup tandır altına konulan toprak kap (Gümüşane). (S. D.).
ZENEN (İs.), Küçük çömlek: Yoğurt zene-nini kırdım (Sazlı Ayvacık-Çanakkale").
ZENEK (İs.), Ağaçtan yapılmış emzikli testi (Burdur) (Bak: Senek).
ZİMl (İs.), Tepsi: Şu zimide bir kadayıf yapalım (Kıbrısçık Bolu).
ZÜZA (İs)., Bir çeşit rakı şişesi (Lorikas Gümüşane).
|
|
Kap - Kaçak ve Diğer Mutfak Takımları İle İlgili Lügatçe Tarifleri Diğer Konular
|
|
