|
|
|
Osmanlı'da Dondurma |
 |
Somuncu
Türkçe Admin
Kayıt: 25.05.2007
Mesajlar: 5856
Şehir: Ankara |
Kısa URL: https://ml.md/lc171140
Gönderme Tarihi: 29.Mar.2023
231 defa indirildi / yazdırıldı
|
Zeynel Özlü
Türklerin, henüz ata yurtta iken, yaşadıkları ortam genelde serin olmakla beraber özellikle yaz aylarında serinlemek amacıyla soğuk veya dondurulmuş meyve suları içtikleri tahmin edilmektedir.
XIII. asırdan itibaren ise Selçuklular ile beraber soğuk veya dondurulmuş şerbetleri hazırlamak için “karlıklar” yapmışlardır.
Karlıkların Osmanlılar döneminde de kullanıldığı hatta sarayda bu işleri organize eden “karcıbaşı ve buzcubaşı” adı verilen bir görevli tayin edildiği anlaşılmaktadır. Bu görevli sadece sarayın değil bütün esnafın ihtiyaç duyduğu kar ve buzu temin ederek bunların ilgililere dağıtımını organize etmiştir.
Osmanlı toplumunda dondurma ise 17. yüzyıldan itibaren sofralarımıza girmeye başlamış, başlangıçta "ev dondurmacılığı" şeklinde ev ve tekke gibi alanlarda yapılmış, daha sonra ise sokağa taşınarak yaz günlerinin aranan tatlısı ve ticari bir emtiası olmuştur.
Dondurma, başlangıçta muhallebici, helvacı, fındıkçı, kestaneci, kahveci gibi esnaflar tarafından satılırken daha sonra ihtisas bir meslek haline gelerek dondurmacılık mesleğinin ortaya çıktığı düşünülmektedir.
19. yüzyıl başlarında dondurmacılık mesleğinin bulunduğu ancak kar ve buz temininde hoşabçı ve şerbetçi esnafının dondurmacılara göre daha öncelikli olduğu anlaşılmaktadır. Bunun olası nedeni hoşabcı ve şerbetçi mesleklerinin dondurmacılık mesleğine göre daha köklü olmasıdır.
18. ve 19. yüzyıllarda Osmanlı sarayında da dondurmanın ikram edildiği hatta 1910 yılında sarayda "mâbeyn-i hümâyûn dondurmacılığı" adı altında bir meslek grubunun bulunduğu görülmektedir.
|
Osmanlı'da Dondurma |
 |
gül
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 08.08.2007
Mesajlar: 10638
Şehir: izmit |
Kısa URL: https://ml.md/lc167359
Gönderme Tarihi: 17.Eyl.2022
212 defa indirildi / yazdırıldı
|
Osmanlı mutfağında mandıra işletmeciliği, sütlü tatlılar ve dondurma yapımında da Balkanlar'dan gelenlerin büyük başarı sağladıkları görülmektedir.
Dondurmanın gelişiminden çok önce bilinen şekerin 19. yüzyıl başlarında, şeker pancarından elde edilmesi sonucu ucuzlamasıyla dondurma üretimi hızla yaygınlaşmış ve bu çerçevede 1900'ün başlarında ilk defa İstanbul ve Kahramanmaraş'ta dondurma üretimi yapılmaya başlanmıştır.
Osmanlı zamanında kimi hayırseverler tarafından kurulmuş kar ve buz vakıfları vardı. Bu vakıfların görevi yazın dağlardan şehre kar ve buz getirterek çarşıda, pazarda, camide ücretsiz halka dağıtmaktı. Bazı yörelerde ise hayır yapmak isteyenler parasına göre karcıya sipariş vererek ahaliye kar dağıtılmasını istiyordu. Anadolu'da buna "kar üleştirmek" denirdi. Kar dağıtmak özellikle sıcak yaz günlerinde tarlada, bağda, bahçede çalışan veya ekinle uğraşan köylü nazarında çok büyük sevaptı.
Fotoğraf "Somuncu" tarafından gönderildi. 17.03.2023
|
Osmanlı'da Dondurma |
 |
eznur
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 07.03.2016
Mesajlar: 167
Şehir: Balıkesir |
Kısa URL: https://ml.md/lc115945
Gönderme Tarihi: 05.Nis.2016
1,350 defa indirildi / yazdırıldı
|
THY Skylife
Dondurma Osmanlı mutfağına gireli üç yüzyıldan fazla olmuş, ama onun öncesinde XVI. yüzyılda Avrupa'da ünlenen Osmanlı şerbetlerini XVII. yüzyıl itibarıyla İngiltere, Fransa ve İtalya'ya da ihraç etmeye başlamışız. İtalyanlar XVII. yüzyıl ortalarında şerbetten hazırlanan meyveli dondurmalara, şerbet kelimesinden esinlenerek sorbetto ismini vermişler. Günümüzde de bu ülkelerde meyveli dondurmaya sorbe deniyor. Ayrıca 1611'de yayımlanan İtalyanca-İngilizce bir sözlükte sorbetto kelimesinin karşılığının "baharatlı, şekerli ve pahalı içecek" olması, Anadolu coğrafyasından giden bu şerbetlerin Avrupa'da kendine nasıl yer bulduğunu net olarak gösteriyor.
Osmanlı'da hoşaf ve şerbetlerin buzdan oyulmuş kâselerde servis edildiğini biliyoruz. Bilinen bir diğer şeyse; süt, şeker, bal, pekmez, portakal şurubu, şıra, yoğurt ve benzeri malzemelerin buz ya da karla karıştırılmasıyla elde edilen, dondurmanın atası diyebileceğimiz "karsambaç'ın yaz aylarında Osmanlı sarayında çokça tüketildiği.
Yaz aylarında sanırım çocuklarımızla anlaşamadığımız temel konu, dondurma. Çarşıdan aldığımız ve dondurma zannettiğimiz birçok ürün aslında "sütlü buz" diyebileceğimiz bir karışım. Gerçek dondurma ustalarının azaldığı, şeker ve saleple yapılan dondurmanın unutulmaya başlandığı şu günlerde, sağlığımızı korumak için yapay tatlandırıcı ve kıvam artırıcı ürünlerden uzak durmalıyız.
|
|
Osmanlı'da Dondurma Tarifleri Diğer Konular
|
|
