|
|
|
Havuç |
 |
Çetin Ceviz
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 26.05.2005
Mesajlar: 3005
Şehir: Ankara |
Kısa URL: https://ml.md/lc185244
Gönderme Tarihi: 13.Ekm.2025
19 defa indirildi / yazdırıldı
|
Nazlı Pişkin
Turuncu, insanı neşelendiren, içini ısıtan bir renk. Daha çok o turuncu rengiyle, tatlımsı tadıyla ve gevrek, sulu dokusuyla tanıdığımız havuç, kış sofralarının vazgeçilmezlerinden.
Ama çarşıya, pazara bakıp aldanmamak gerek; havucun başka renkleri de var. Mor havuç var, pazarlarda görünce hemen aldığım. Ve işte o mor havuç değil mi, o ünlü şalgam suyumuz yapılırken içine konan, rengini şalgam suyuna veren. O mor havuç değil mi, Antakya’da etli dolması yapılan.
Ama biz, yine de en çok turuncu halini biliriz havucun. Kışın zeytinyağlı yemeklerimizde, salatalarımızda, turşularımızda kullanır, çorbasını yapar bazen de soyup tek başına yeriz havucu açlığımızı bastırmak için.
Dilimizdeki havuç sözcüğü, Farsça heviç sözcüğünden bozma. Anadolu’nun çeşitli illerinde havuca keşir, yergeçen, yerekaçan, yerkökü, kedi biciği, gelin parmağı, sarıot, kızılot, deberotu, teperotu vb. adlar da verilir.
Doğal haline bırakılsa iki yıllık bir otsu bitki aslında havuç. Bizim yiyecek olarak tükettiğimiz kısım olan kazık kök ilk yıl oluşuyor.
Bugün bizim bildiğimiz havuç, küçük, acı yaban atasından çok farklı. Yaban havuç (Dacucus carota), kalabalık maydanozgillerden.
Günümüzde Afganistan’ın bulunduğu bölgede 5000 yıl önce havuç yetiştirildiğini tespit etmiş arkeologlar.
Eski Mısır’daki MÖ 2000 dolaylarında yapılmış bir tapınağın duvar resimlerinde yer alıyormuş havuç.
Ayrıca, papirüslerde havuç ve havuç tohumunun çeşitli tedavilerde nasıl kullanılacağını anlatan metinlerin de var olduğunu yine arkeologlardan
haber alıyoruz. Yalnız o devirde havuç şimdiki gibi turuncu değil; mor, beyaz ve sarıymış. Romalılar da turuncu değil; mor ve beyaz havucu bilenlerden. Daha
sonraları 14. yüzyılda Avrupa’da beyaz ve sarı çeşitlerin yanı sıra kırmızı, siyah hatta yeşil havuçlar da yetiştirilmiş. Turuncu havucu 16. yüzyılda yaşamış Felemenkler’e borçluyuz. Turuncu, yani portakal rengi bilindiği üzere Felemenkler’in soyluluk rengi. İşte bu renkte havuç türetmeye meraklı Hollandalı bahçıvanların açık sarı havuçla kırmızı havucun defalarca ve çok uzun yıllar boyunca çaprazlaması sonucu üretilmiş.
Bugün ılıman kuşakta büyük miktarlarda havuç tarımı yapılıyor. Ülkemizin her yerinde havuç yetiştirilmekle birlikte ticari olarak havuç tarımının en yaygın olduğu yer Beypazarı.
Antikçağın Hippokrates’ten sonraki en ünlü hekimi olan Bergama doğumlu Galenos, havuç tohumlarının gaz söktürücü olduğunu müjdeler.
Günümüzde de havuç tohumlarından halk arasında gaz söktürücü, idrar artırıcı, adet getirici ve mide ilacı olarak yararlanılır. A, C vitaminleri, sodyum ve şekerce zengindir havuç. 20. yüzyılda karotenin (provitamin A) değerinin anlaşılması karotence zengin olan bu bitkinin besin kaynağı olarak önemini artırmıştır.
Sindirimi kolay olan havuç suyu, karaciğerin safra salgılamasına ve kolesterolü dengelemesine yardım ettiğinden tüm sebze suları içinde en önemlilerindendir. Ayrıca, havuç içerdiği mineraller sayesinde sinir sisteminin korunmasına ve ince bağırsak duvarlarının çalışmasına yardımcı bir sebze.
|
Havuç |
 |
dolu
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 28.01.2014
Mesajlar: 3325
Şehir: Denizli |
Kısa URL: https://ml.md/lc181462
Gönderme Tarihi: 28.Oca.2025
97 defa indirildi / yazdırıldı
|
https://www.cumhuriyet.com.tr
İlk olarak 5 bin yıl önce Orta Asya’da yetiştirilmeye başlanan havuç, köklü geçmişiyle mutfaklarımızda yerini buldu. Latince “carota” adını taşıyan bu sebzenin anavatanı, günümüz Afganistan toprakları. Ancak bugünkü parlak turuncu rengini alması için Avrupa’ya kadar uzanan bir yolculuğa çıkması gerekti. 17. yüzyılda Hollandalı botanikçilerin geliştirdiği turuncu havuç, zamanla dünyanın dört bir yanına yayıldı ve modern sofraların vazgeçilmezi oldu. Ülkemizde ise havuç en çok Ankara’nın Beypazarı ilçesinde yetişiyor.
Havucun mutfağımızdaki hikâyesi, onu yalnızca bir salata veya çorba malzemesi olmaktan çıkarıyor. Tatlıdan tuzluya, çiğden pişmişe kadar farklı şekillerde kullanılan bu sebze, dört mevsim sofralarımızı renklendiriyor. Rengiyle hem gözlere hitap eden hem de içerdiği beta karoten sayesinde sağlık açısından sayısız fayda sunan havuç, bağışıklık sistemini desteklemesi, göz sağlığını koruması ve cilt yenilenmesine katkı sağlamasıyla tanınıyor. Son yıllarda özellikle havuçlu kek ve tatlı tariflerinde yıldızı parlayan bu sebze, aynı zamanda çorbalar, yemekler ve sağlıklı atıştırmalıkların da başrol oyuncusu. Sadece lezzetiyle değil, düşük kalorili ve doyurucu yapısıyla da beslenme eğilimlerine mükemmel uyum sağlıyor. Havucun hikâyesi, doğanın sunduğu bu besleyici kökün ne kadar çok yönlü ve yaratıcı bir şekilde kullanılabileceğini bize gösteriyor. Mevsimin soğuk günlerine karşı mutfağınıza sıcak bir dokunuş katmak isterseniz, havucu tariflerinize daha sık dahil etmeyi deneyin. Onunla hazırlayacağınız lezzetler, hem sağlığınızı destekleyecek hem de sofralarınıza renk getirecek!
|
Havuç |
 |
hasat
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 28.07.2009
Mesajlar: 41
Şehir: Antakya |
Kısa URL: https://ml.md/lc49440
Gönderme Tarihi: 28.Mar.2010
1,925 defa indirildi / yazdırıldı
|
Havuç, mutfağımızda ki ilaç gibi. Özellikle deri ve akciğer kanserine karşı mükemmel bir önleyici. Havucun içerdiği falcarinol etkin maddesinin iki önemli etkisinden birisi tümör oluşumuna engel olabilmesi. Bu özelliğiyle havuç, kansere karşı önleyici. Falcarinolün ikinci etkisi de tümörün büyümesini yavaşlatabilmesi. Ancak bu özelliklerinden yararlanabilmek için düzenli bir havuç kürü yapılması öneriliyor.
Havuç düzenli olarak tüketildiğinde, sigara içenler dahil, akciğer kanserine yakalanma riskini en aza indiriyor. Sık sık havuç tüketen kişilerde gırtlak, idrar kesesi, rahmin boyun bölümü, kalın bağırsak, prostat, yemek borusu ve kadınlarda menopoz sonrası göğüs kanserine yakalanma ihtimalinin azaldığı saptanmış. Düzenli tüketildiği sürece kandaki kolesterol seviyesini düşürüyor. Araştırmacılar kanser riskini düşürmek için günde 12 bin 500 IU karoten tüketimi öngörüyor. Çiğ bir havuçta ise 13 bin 500 IU karoten var.
Menenjit, beyin iltihabi ve gebelikte düşüğe sebep olan maddenin etkilerini engellediği belirlenen havuç, yüksek oranda lif içerdiği için hem kabızlığa ama hem de diyare-ye iyi geliyor. Aynı zamanda, sindirimi kolaylaştırıcı, gaz söktürücü, idrar artırıcı, yanık ve kaşıntıları iyileştirici, afrodizyak etkileri olduğuna da inanılıyor.
Domatesin ardından en çok A vitamini içeren havuç, bu nedenle gözler için çok faydalı. Ancak A vitamini yağda çözündüğü için, havuç suyu içerken birkaç damla da yağ katmak gerekiyor. Lezziz havuç suyu yemek borusu ve mide yanmasına iyi geliyor. Havuç suyunun özellikle sigara tiryakileri için balgam söktürücü etkisi de var.
Havucun, başlangıç aşamasındaki Alzheimer hastalığını önlemede de olumlu sonuçlar verdiği belirtiliyor. Bu tedavi, bir kür halinde uygulanıyor. Düzenli havuç yenmesi, sedef hastalığının tekrarlanma oranını azaltıyor. Havuç suyu deri kuruluğuna ve deri lekelerine de iyi geliyor.
Kalp krizi sonucu oluşabilecek felci engelliyor. Safra kesesi taşlarını, bağırsak parazitlerini, boğaz ve bademcik enfeksiyonlarını önlüyor, iştahı artırıyor.
Havuç yağı da ultraviole ışınlarına karşı vücut bağışıklı-lığını arttırıyor, cildin bozulmasını önlüyor. Güneş yanıklarının iyileşmesine yardımcı oluyor. Damar sertliğinde, bacak ağrılarında, dişetinin kuvvetlendirilmesinde rol oynuyor. Ayrıca ses tellerine faydalı ve bronzlaştırıcı olarak kullanılıyor.
|
Havuç |
 |
Cankat
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 04.04.2009
Mesajlar: 725
Şehir: İzmir |
Kısa URL: https://ml.md/lc35222
Gönderme Tarihi: 07.Nis.2009
2,460 defa indirildi / yazdırıldı
|
THY Skylife
Mutfaklarda vazgeçilmez yoğunlukta kullandığımız sebzeler vardır; bir maydanozgil familyasından olan havuç da bu listenin başında gelir. Turuncu rengi ile iştahımızı kabartır, içmizi açar; sulu ve gevrek haliyle keyifle tüketilen bir kök bitki olarak sofralardaki yerini alır. Kök sebzelerin çoğunda az miktarda da olsa toprak tadı hissedilir, fakat topraksı bir kokusu olmadığı gibi havuç, meyvemsi bir tada da sahiptir. Bu nedenle günün her saati rahatlıkla çiğ olarak çerez niyetine bile tüketilir. Mutfakta kullanım alanı oldukça geniş olan havuç, birçok evrim geçirdikten sonra bugünkü cazibesini kazanır. İşte bu noktada şunu sormak gerekir: Eğer havuç, Hollandalılar onu yeniden keşfetmesiydi bugün bu kadar tercih edilir miydi?..
EN KEYİFLİ YİYECEKLERİN BAŞINDA
Araştırmalar gösteriyor ki yabani havuç ilk olarak Asya’da ortaya çıktı. Koyu mor rengindeki bu yabani bitki acımsı, damağa pek de hoş gelmeyen bir lezzete sahip olduğundan pek itibar görmedi. Bazı yiyeceklerin kutsal kitaplarda adı bolca geçer ve bu nedenle bu yiyeceklere daha fazla önem verilir; yabani havuca kutsal kitaplarda da rastlamak mümkün değildi.
Özellikle karanlık ve ortaçağlarda sadece kendi için değil, aynı zamanda hayvanları için de yiyecek kaynaklarına ulaşmak zorunda olan insanoğlu, damak tadına pek de uygun olmayan bu yabani havucu, evcil hayvanların beslenmesinde değerlendiriyordu. Ta ki hayvanlar da yeni havucun farkını keşfedinceye dek. Artık onlar da yabani havuç yemek istemiyor, bu yeni ‘tatlı’ havucu tercih ediyorlardı. Havuç insanlar ile hayvanların ortak olarak tükettikleri en keyifli yiyeceklerin başında gelir oldu.
YENİ BİR HAVUÇ YARATILDI
15. yüzyıla kadar havucu bugün bidiğimiz haline getirmek için yoğun çabalar sarf edildi. Ve nihayetinde, Hollandalı botanikçiler bunu başarabildi. Bu büyük başarı, o dönemde Avrupa’da çok ses getirdi. Hollandalı futbolcular karşılaşmalara genellikle portakal rengi formalarıyla çıkarlar. Bu nedenle genelde medya onlara ‘portakallar’ der. Bana kalırsa, formalarının rengi portakaldan ziyade havuçtan geliyor olmalı. Zira Hollanda portakal yetiştiren bir ülke değil ama tüm dünyaya havucu kazandırmış bir ülke.
ARAPÇA’DA ‘HAVUÇ’UN KARŞILIĞI ‘CEZER’DİR
Havuç kısa sürede tüm dünya mutfaklarında temel bir ürün olarak yer aldığı gibi, damak tadında da beğeniyi kazandı. Ucuz bir sebze olması sebebiyle tuzludan tatlıya, tüm alanlarda tercih edildi. Özellikle 16.yüzyıl Avrupası’nda şeker temini pek kolay değilken, şeker içeren havuç, ‘puding’ olarak pişirilirdi. Böylece havuç insanların tatlı ihtiyacını da karşılıyordu. Günümüzde havucun tatlı dünyasındaki kullanım alanı geçmişe göre çok daha arttı. Çünkü insanlar rafine şeker kullanımını azaltmak için çözüm arayışına girdiler.
Ülkemizde havuç tatlılarının başında cezerye gelir. Arapça’da ‘havuç’un karşılığı ‘cezer’dir. Cezerye, Akdeniz bölgesine ve daha çok Mersin’e ait bir tatlı olarak bilinir. Osmanlı döneminde Ortadoğu’dan bölgeye çiftçilik yapmak üzere gelenlerin etkisiyle cezerye ismi ortaya çıkmıştır. Cezerye Ortadoğu mutfağında geleneksel olarak bulunan bir tatlı değildir aslında. Ülkemizde giderek yaygınlaşan cezerye artık çok farklı çeşitlerde de üretiliyor. Neredeyse lokum kadar ilgi gördüğünü bile söyleyebiliriz. Mısır Çarşısı’nda bu zenginliği, döner kebabı gibi kesilerek, hoş görüntüler sunan cezeryelerde de görmeniz mümkün.
TÜRK MUTFAĞI HAVUCU PEK SEVER
Ülkemizde kara havuçla yapılan şalgam, dünya gastronomisine yapılmış önemli bir katkıdır. Dünya mutfakları havucu çoğunlukla yemeklerin altyapısında, (et suları, sos veya yemeğin tat ve rengini sağlamak gibi) kullanır. Türk mutfağında ise havucun kendisi gerek soğuk, gerekse sıcak yemek olarak sıklıkla tüketilir. Havuç bastı, zeytinyağlı, kızartma, söğüş salata ve dolması gibi birçok yemeği yapılır. Hatta ünlü Ayvalık perşembe pazarını ziyaret ederseniz, yahnilik otun satıldığına tanık olursunuz. Yahnilik otun içinde birçok yabani yenebilir ot bulunur. Bu otların içinde kökü olmayan yabani havuç otu da vardır. Bu otlar ile pek çok yemek yapılır. Denemekte fayda var, böylelikle evrimleşmemiş havucun otunu da tatmış olur, havucu her haliyle sevmiş ya da yeni bir başlangıç yapmış olursunuz…
|
Havuç |
 |
asil
Şef Aşçıbaşı
Kayıt: 10.03.2009
Mesajlar: 39
Şehir: İstanbul |
Kısa URL: https://ml.md/lc34455
Gönderme Tarihi: 10.Mar.2009
1,850 defa indirildi / yazdırıldı
|
Bütün mevsim bulunan havuçların mayıs - eylül arasındakilerine Demet havucu denilmektedir. Ekim - nisan arasındaki asıl yemeklik havuçların en makbulleri de Beypazarı havuçlarıdır. Bunların renkleri kırmızı, boyları da çoğunlukla 20 santim arasındadır. Yüzer gramlarında 40 kalori vardır.
|
|
Havuç Tarifleri Diğer Konular
|
|
